In de Boliviaanse regio’s Santa Cruz en La Paz wonen ongeveer evenveel mensen. Maar in de tweede regio telden ze vijf jaar geleden acht keer zoveel honderdplussers. Daar zijn veel mogelijke verklaringen voor, maar Boliviaanse onderzoekers suggereren deze: La Paz heeft zijn ligging mee. De bewoners leven gemiddeld 3.800 meter boven de zeespiegel. In Santa Cruz is dat ‘maar’ 416 meter.

Is de ijle berglucht dan zo ­gezond dat je er langer leeft? Dat is wat Amerikaanse wetenschappers onderzochten bij proefmuizen. Hun onderzoek verscheen deze week in het vakblad Plos Biology.

Vier weken na de geboorte kweekten ze de helft van de proefmuizen in ijle, zuurstofarme lucht. In normale omstandigheden ­bestaat lucht voor 21 procent uit zuurstofgas. De muizen moesten het met 11 procent stellen – de lucht was ongeveer even ijl als op de top van de Mont Blanc.

In die ijle lucht zongen ze het merkbaar langer uit. In normale omstandigheden leefden de muizen vier maanden. In de ijle lucht waren dat er zes, of dus de helft meer. Dat is sowieso niet erg lang, maar de proefmuizen werden net gekozen omdat ze een relatief korte levensduur hebben, waardoor het onderzoek minder tijd in ­beslag neemt.

Hoe het komt dat de muizen met chronisch zuurstoftekort langer leefden, konden de onderzoekers niet achterhalen. Zo stelden ze bijvoorbeeld niet minder DNA-schade vast. Ook in het brein waren er geen merkbare verschillen, terwijl neurologische problemen bij dit type muizen vaak tot een vroegtijdige dood leiden.

De onderzoekers konden wel één verklaring uitsluiten: door de ijle lucht gingen de muizen niet minder eten. Bij muizen, maar ook bij andere dieren, is al herhaaldelijk vastgesteld dat een karig dieet hen langer doet leven.

Dit is de eerste studie die aantoont dat zoogdieren langer kunnen leven in ijle lucht. Eerder bleek dat al het geval voor gist, wormen en fruitvliegen.

Of de effecten zich ook buiten het labo voordoen, is lang niet ­zeker. En of ook andere dieren, laat staan mensen, langer leven in ijlere lucht, is evenmin gegarandeerd.

Indiase soldaten

Er is wel wat onderzoek dat ­suggereert dat mensen die op grote hoogte leven, ouder worden. In de jaren 1970 onderzocht de ­medische dienst van het Indiase ­leger de effecten van hoogte. Dat deed die, ironisch genoeg, omdat soldaten vreesden dat de berglucht ongezond zou zijn. Enkele soldaten waren daar immers gestorven aan longoedeem.

Uit het onderzoek bleek dat de sterftekans van de 20.000 mannelijke soldaten die tussen 1965 en 1972 boven 3.700 meter gestationeerd waren, een kwart lager lag dan die van hun collega’s op zee­niveau. Alleen dood door longontsteking kwam er vaker voor.

Een Oostenrijkse studie toonde aan dat mensen die op grote hoogte leven een lagere sterftekans hebben. Vooral hart- en vaatziekten en kanker komen minder voor. In ­Californië blijken mensen op ­grotere hoogte minder vaak alzheimer te hebben.

Geen van die studies achterhaalde of dat komt door de ijlere berglucht. En zelfs als er een verband zou zijn, is er wel nog wat werk voor de boeg om te weten in welke omstandigheden het voordeel kan brengen, geven ook de onderzoekers van de studie met proefmuizen toe.

Niet iedereen kan naar het hooggebergte verhuizen. De hele dag in een kamer met weinig zuurstof doorbrengen, is niet erg praktisch. Dus is de vraag of een gedeeltelijke kuur ook soelaas kan brengen, en of ook iets minder ijle lucht batig is. Aan onderwerpen die zuurstof geven aan verder onderzoek, is er dus lang geen gebrek.

Lees ook