Om 21.00 uur vanavond is het zover: dan wordt het algoritme van Twitter ‘open source’, wat betekent dat de programmacode kan worden ingezien door iedereen die dat wil (en die programmacode kan lezen). Dat heeft Elon Musk vrijdagochtend, onze tijd, aangekondigd.

‘In het algemeen is dit zeker niet slecht, we hebben meer transparantie nodig’, reageert Rosamunde Van Brakel (VUB), die onderzoek doet naar het gebruik van algoritmes bij overheden. ‘Maar we mogen niet vergeten dat het hier gaat om Elon Musk. Zijn drijfveren zijn niet altijd even duidelijk. Hij lijkt vaak dingen te doen om de aandacht te trekken.’

Of de publicatie er deze keer ook echt komt, valt af te wachten. Musk beloofde in februari al dat het binnen de week zover zou zijn, maar die deadline ging in stilte voorbij. Musk houdt lang niet alle beloften die hij op Twitter maakt. Zo beloofde hij vorig jaar om af te treden als ceo als een meerderheid daarvoor stemde in een online Twitter-poll. Hij verloor die stemming, maar hij bleef gewoon zitten.

In de beginjaren van Twitter toonde de app simpelweg alle tweets van de mensen die je volgde, in omgekeerd chronologische volgorde. Maar zoals de meeste sociale media voerde het bedrijf later (vanaf 2015) een algoritme in dat de belangrijkste tweets – die waarop de meeste reacties komen – eerder op de ‘tijdlijn’ toont. Dat maakt het voor occasionele gebruikers makkelijker om snel te zien wat ze de voorbije uren of dagen hebben gemist, zonder lang te moeten scrollen. Maar het betekent ook dat Twitter, net als Facebook of Instagram, een grotere invloed uitoefent op wat gebruikers wel en niet te zien krijgen.

Het algoritme van Twitter is geleidelijk geëvolueerd en toont nu ook heel wat tweets van mensen die je niet volgt. Dat geeft Twitter de macht om bepaalde personen te promoten bij al zijn gebruikers, wat het zeker doet voor de tweets van eigenaar Elon Musk. Met zichtbaar effect: Musk is zopas Barack Obama voorbijgestoken als persoon met het grootste aantal volgers in de app, nu 133 miljoen.

Ieder zijn algoritme

Musk heeft de publicatie van het algoritme voorgesteld als een belangrijke stap richting meer transparantie. Bij conservatieve Amerikanen heerst al jaren het idee dat het algoritme de verspreiding van hun opinies beperkt en die van progressieven bevordert. Musk zelf heeft dat idee zelf herhaaldelijk versterkt.

In ieder geval zal de vorig jaar in Europa goedgekeurde Digital Services Actalle sociale media, dus Twitter maar zeker ook Meta en Tiktok,binnenkort verplichten om transparantie over hun algoritme te verschaffen aan de Europese Commissie. Maar dat betekent niet dat de broncode voor iedereen te bekijken moet zijn, zoals Twitter nu op eigen houtje doet.

Volgens Van Brakel zal de doorsnee internetgebruiker weinig hebben aan de publicatie van het algoritme. ‘De meeste mensen zijn niet opgeleid om dat te interpreteren.’ Zij pleit ervoor om overheden en bedrijven te verplichten een begrijpelijke uitleg vrij te geven over hoe hun algoritmes werken.

Twitter-oprichter Jack Dorsey, die ceo was tot 2021, liep jarenlang rond met het idee om de gebruikers te laten kiezen welk algoritme ze verkiezen om tweets te rangschikken. Hij wilde andere organisaties toelaten om alternatieve algoritmes voor Twitter aan te bieden.

Lees ook