Transvrouwen die als jongen door hun puberteit gegaan zijn, mogen vanaf 31 maart niet langer deelnemen aan wedstrijden van de atletiekfederatie World Athletics. Tot vandaag moesten ze aantonen dat de hoeveelheid testosteron langdurig onder een drempelwaarde bleef, maar daar wordt nu dus komaf mee gemaakt. Volgens World Athletics zijn er momenteel geen transvrouwen die aan internationale competities deelnemen.

Inclusiviteit vs. oneerlijke concurrentie

De atletiekbond besloot ook om de regels aan te scherpen voor vrouwen met verschillen in geslachtsontwikkeling (DSD). Om te kunnen deelnemen, moeten ze minimaal twee jaar onder de limiet blijven van 2,5 nanomol testosteron per liter plasma. Dat geldt voortaan voor alle afstanden, niet alleen diegene die vandaag al beperkt werden (400 meter tot één mijl).

De beslissing heeft gevolgen voor atletes met DSD zoals Caster Semenya, Francine Niyonsaba en Christine Mboma. De Zuid-Afrikaanse Semenya is tweevoudig olympisch kampioene op de 800 meter. De Burundese Niyonsaba werd in 2016 tweede op de 800 meter, na Semenya. Zowel Semenya als Niyonsaba mocht op de Spelen in Japan niet starten.

Christine Mboma, uit Namibië, won in Tokio zilver op de 200 meter. Op de 400 meter werd zij uitgesloten van deelname.

De Jamaicaanse transvrouw CeCe Telfer wilde zich kwalificeren voor de 400 meter horden op de Olympische Spelen, maar haar toelating om deel te nemen werd ingetrokken. In 2019 was ze de eerste transvrouw die een NCAA-titel won. De National Collegiate Athletic Association (NCAA) organiseert sportwedstrijden voor studenten in de VS.

Transgenderrechten zijn een belangrijk discussiepunt geworden. De sportwereld zoekt naar een evenwicht tussen inclusiviteit en het voorkomen van oneerlijke concurrentie. Volgens lgbti- organisaties komt het uitsluiten van transatleten neer op discriminatie.

Na de zwemsport

Eerder deed de internationale zwembond World Aquatics dat al: dat stemde vorig jaar in met een beperking van de deelname van transatleten aan vrouwenwedstrijden. Destijds prees Sebastian Coe, de huidige voorzitter van World Athletics, het bestuursorgaan van de zwemsport voor dat besluit. Vrouwen die door de mannelijke puberteit gingen, mogen sindsdien in het zwemmen niet langer deelnemen. Een wetenschappelijk panel had geconcludeerd dat ze een blijvend voordeel genieten, ook als ze hun testosteronniveau verlagen met medicatie.

Een studie in het vakblad Sports Medicine concludeerde dat de biologische effecten van testosteron tijdens de puberteit de belangrijkste verklaring is voor de verschillende sportprestaties van mannen en vrouwen. Uit het beschikbare wetenschappelijke onderzoek blijkt dat het verlagen van de testosteronniveaus van volwassen transatleten nauwelijks een invloed heeft op kracht, spieren en botdichtheid.

Om de sport eerlijk te houden voor vrouwen, riepen de auteurs sportbonden op om de regels te herzien. Ze pleitten wel tegen een universeel verbod, omdat niet in alle sporten de fysieke kenmerken doorslaggevend zijn om succesvol te zijn. De zwembond World Aquatics richtte een werkgroep op om een ‘open’ categorie in te stellen.

In januari had World Athletics aangegeven dat het had overlegd met de aangesloten bonden om de regels voor deelname van transgender vrouwen te wijzigen. ‘We zullen de wetenschap volgen om de vrouwelijke categorie te beschermen, de eerlijkheid in onze wedstrijden te handhaven en zo inclusief mogelijk te blijven’, klonk het.

71 procent van de nationale federaties stemde voor de nieuwe regels van World Athletics. Een werkgroep moet de kwestie verder onderzoeken. ‘We zeggen niet “nee” voor altijd’, aldus voorzitter Sebastian Coe.

Lees ook