Eind februari telde arbeidsbemiddelingsdienst VDAB 3.383 openstaande vacatures voor leerkrachten: 2.201 in het secundair onderwijs en 1.182 in het kleuter- en lager onderwijs. Dat is een onderschatting, want scholen die slechts enkele uren hebben openstaan, maken dat vaak niet bekend via de VDAB.

Om het aanhoudende lerarentekort aan te pakken, lanceerde Weyts naar eigen zeggen al een dertigtal creatieve maatregelen. Desondanks blijft de nood hoog, zo blijkt uit de VDAB-cijfers. En dus toverde de onderwijsminister dinsdagochtend op Radio 1 alweer twee nieuwe ideeën uit zijn hoed: de gastleerkracht en de uitgeleende werknemer.

Een gastleerkracht vult een beperkt aantal uren in, en hoeft niet per se een diploma als leerkracht te hebben. ‘Hij of zij geeft, bijvoorbeeld, vijf uur Frans of zes uur wiskunde’, legt Weyts uit. ‘We hopen dat bedrijven werknemers zullen toelaten om een beperkt aantal uren te geven in de scholen waar ook hun toekomstige werknemers opgeleid worden.’

Bedrijf past loon bij

Een tweede piste is het inzetten van werknemers die overbodig geworden zijn in hun eigen bedrijf, bijvoorbeeld door een herstructurering. Het idee van Weyts is dat die werknemers door het bedrijf uitgeleend worden. Ze behouden hun loon bij hun werkgever. ‘Het onderwijs betaalt de loonkost van de leerkracht, het bedrijf past de rest bij’, aldus Weyts. ‘Zo ontstaat een win-winsituatie.’

De uitgeleende werknemer zou een uitgebreider aantal uren kunnen lesgeven dan de gastleerkracht, en daarom is voor hem of haar een pedagogische bekwaamheidsbewijs vereist, stelt Weyts. Dat is immers vereist om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen.

De pistes zijn in de eerste plaats bedoeld voor secundaire scholen, al zou de gastleerkracht ook op de basisschool ingezet kunnen worden. In het hoger onderwijs wordt al langer met gastdocenten gewerkt. Ook in het secundair onderwijs bestaat er al een regeling voor zogenaamde ‘voordrachtgevers’.

Volgend schooljaar

De bedoeling is dat beide oplossingen voor het lerarentekort vanaf volgend schooljaar ingaan. Weyts heeft daarover al een principiële goedkeuring in de schoot van de regering. Nu moeten de sociale partners ook nog hun zegen geven. Weyts verwacht geen tegenkanting. ‘Ik ga ervan uit dat ze dit met een openheid van geest bekijken’, zei hij op Radio 1.

Hij wijst erop dat de vakbonden eerder ook al groen licht gaven voor een dertigtal andere maatregelen om het lerarentekort aan te pakken. De christelijke onderwijsvakbond COC maakte op Radio 1 meteen voorbehoud bij de ideeën van Weyts. Ze vreest dat de werkdruk bij het vaste lerarenkorps stijgt als de extra leerkrachten uit het bedrijfsleven alleen lesgeven. Daardoor zouden de ondersteunende taken, zoals administratie en toezicht, op de schouders van het vaste korps komen.

Hybride leraren

Onderwijseconoom Kristof De Witte (KU Leuven) is gewonnen voor het voorstel. Hij pleitte eerder ook al voor ‘hybride leraren’, die onderwijs combineren met een andere job. ‘Het is een eerste stap voor mensen die de passie voor onderwijs voelen, maar de privésector niet willen verlaten’, schrijft hij op Twitter. ‘Ze brengen kennis, praktijkvoorbeelden en netwerken mee.’ Belangrijk is wel dat de hybride leraren intens begeleid worden en voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis hebben.

Eerder stelde Weyts ook al voor om leerkrachten in te zetten via de fiscaal voordelige flexi-jobs. Maar bij de federale regering, die verantwoordelijk is voor de regeling, kreeg hij een nul op het rekest.

Een analyse van deze krant toonde dat er op papier geen lerarentekort is. Het aantal werknemers in het onderwijs is de voorbije jaren immers sterk gestegen, van 170.000 voltijdse equivalenten in 2012 naar 185.000 in 2022. In theorie zijn er genoeg leerkrachten, maar ze worden helaas niet altijd efficiënt ingezet, stellen onderwijsexperts.

Lees ook