Veel droefenis en nog meer afschuw staken de kop op in Polen na de dood van de 15-jarige Mikolaj Filiks. De jongen, zoon van een parlementslid van oppositiepartij Burgerplatform (PO), kwam vorige maand om door zelfdoding. Dat gebeurde enkele weken nadat regeringsgezinde staatsmedia de schijnwerpers vestigden op een kindermisbruikzaak waarin hij het slachtoffer was.

Hoewel de feiten zich meer dan twee jaar geleden afspeelden, bleven ze lange tijd geheim, in het belang van de jongen en een ander slachtoffer. Dat veranderde nadat een journalist van de lokale publieke omroep in Szczecin de leeftijd van de jongen bekendmaakte, bovenop het feit dat zijn moeder Magdalena een bekende PO-volksvertegenwoordigster was uit de regio.

Tomasz Duklanowski, de betrokken journalist die ook werkt voor andere regeringsgezinde media, stortte zich wellicht op de zaak omwille van de dader. Die was medewerker van een regionale PO-politicus en activist voor lgbti-rechten.

Het centrumrechtse PO van ex-premier en voormalig Europese Raadsvoorzitter Donald Tusk is de grootste oppositiepartij in Polen, waar dit jaar spannende parlementsverkiezingen plaatsvinden. Haar grootste tegenstander, het nationaal-conservatieve Recht en Rechtvaardigheid (PiS), veranderde de publieke omroep de afgelopen jaren in een propagandamachine. De staats-tv en -radio richten hun pijlen onvermoeibaar op tegenstanders van de regeringspartij, van oppositieleden en rechters tot lhbti-rechtenactivisten.

Critici van de regeringspartij beschouwen de zaak van Filiks als een tastbaar voorbeeld van de schade die de PiS-gezinde media aanrichten. De dader werd al in 2021 veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar. Duklanowski wist dat het proces achter gesloten deuren had plaatsgevonden om de slachtoffers te beschermen. Maar hij vond dat de zaak meer publiciteit verdiende, vertelde hij in december in een interview met de nationale publieke omroep.

Oppositiekringen waren niet geïnteresseerd in de zoektocht naar meer slachtoffers, beweerde de journalist. ‘De hele zaak moest worden verzwegen en onder het tapijt geveegd.’ Volgens hem ging de oppositie ‘alleen achter pedofilie aan als die in de katholieke kerk plaatsvindt’. Als blijkt dat pedoseksuelen ‘uit hun eigen omgeving komen’, ‘heerst er stilte’.

   • Zelfs in het katholieke Polen keren jongeren de kerk de rug toe

Meteen nadat hij het nieuws naar buiten bracht, speelden andere staatsmedia en PiS-politici de zaak uit. ‘Dezelfde mensen die zo luid roepen over de strijd tegen pedofilie, verbergen pedofielen in eigen rangen’, verklaarde onderwijsminister Przemyslaw Czarnek aan staatszender TVP. Afgelopen vrijdag maakte Magdalena Filiks haar eigen nieuws bekend: ‘op 17 februari is mijn zoon, Mikolaj Filiks, overleden. Miki zou op 8 maart 16 jaar zijn geworden.’

Duklanowski, noch Radio Szczecin antwoordden op vragen van De Standaard. Bovendien berichtte het station niet meer over de zaak sinds zijn eigen rol ter discussie staat. Burgerplatform-politici reageerden wel. ‘We weten wie schuld treft: wie de persoonlijke informatie van dit kind openbaar maakte’, zei volksvertegenwoordigster Kamila Gasiuk-Pihowicz bij de commerciële zender Radio ZET. PiS-volksvertegenwoordigster Jadwiga Emilewicz verklaarde in dezelfde uitzending haar ‘grote medeleven’ met de naasten van het slachtoffer.

PO-leider Tusk twitterde dat hij PiS ter verantwoording zou roepen ‘voor alle schurkenstreken, menselijke schade en tragedies die ze hebben aangericht sinds ze aan de macht zijn.’

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.

Lees ook