Vanavond in het Sportpaleis: Lizzo, de grote zus die goede raad geeft

‘Ik ben een dikke, zwarte vrouw die zingt over zelfliefde. Ik denk dat mensen wat tijd ­nodig hadden om aan me te wennen.’ De Amerikaanse zangeres ­Lizzo, née Melissa Jefferson, zegt het meestal met de nadruk op ‘wennen aan’ – met haar rondingen en haar vranke en vrolijke uitspraken was ze zelfs een opvallende figuur in de alternatieve hiphop, die geen gebrek heeft aan vrouwen met rondingen en meningen. Vorig weekend werd ‘About damn time’ op de Grammy’s uitgeroepen tot opname van het jaar.

Maar het heeft vooral veel tijd gekost voor ze in hitparades opdook of in de ­jury van RuPaul’s drag race zetelde. Zeker voor iemand die op haar tiende al dwarsfluit studeerde op hoger niveau en op haar 26ste door Prince werd uit­genodigd om aan een aantal projecten te werken. Eerst ontdekte de ene na de andere kleine doelgroep hoe aanstekelijk haar persoonlijkheid was, dat ze kon zingen als een gospelzangeres of als ­Etta James, dat ze Bach kan spelen, twerken en je doen lachen als een stand-upcomedian.

Maar het was wachten tot 2019 voor het grote publiek haar ontdekte, dankzij haar derde plaat Cuz I love you en hits als ‘Juice’. ‘Truth hurts’ en ‘Good as hell’, singles die ze twee en drie jaar eerder had uitgebracht, werden hits in het zog van die plaat. Het publiek was opeens wél klaar voor een zwarte vrouw met twee maatjes meer die haar fans plagend ‘Lizzbians’ noemt – ze is hetero en heeft een relatie met de acteur en ­artiest Myke Wright, ‘maar ik geloof dat seksualiteit zich altijd op een spectrum afspeelt’. Ze heeft een hondstrouwe lgbti-aanhang.

Haar magerste jaren beleefde ze tussen 2008 en 2012. Ze studeerde klassieke muziek aan de universiteit van Houston, maar toen overleed haar vader onverwachts, en besloot ze haar studies stop te zetten en meteen haar eigen ­muziek aan de man te brengen. Een jaar lang woonde ze in haar auto. Ze verhuisde naar Minneapolis – ‘Amerikanen die zeggen ‘We’re in this together’, dat is ­gewoon niet waar. Zwarte mensen zijn ontmenselijkt. Ik wil een optimist zijn, maar ik ben een chronisch teleurgestelde optimist’, zei ze in Vanity Fair.

Outsider

Ze zocht lang naar haar muzikale identiteit. Dat ze zoveel kan, was daarbij zowel een troef als een afleiding. Op de middelbare school rapte ze al, maar ook daar was ze met die dwarsfluit en haar hippiekleren een outsider – ze noemden haar ‘white girl’, en dan wisten ze niet eens dat ze stiekem een grote fan was van Radiohead. In Minneapolis zat ze in een elektroduo, het r&b-trio The Cha­lice, en veel rockbands, ‘om te ontsnappen aan het cliché dat een dikke zwarte vrouw soul of gospel moet zingen’.

‘Ik zing niet over negatieve ervaringen. Ik spreek wel over dingen die me zijn overkomen, maar dan vertel ik hoe ik over die nare ervaringen heen ben geraakt’Lizzo

Zo werd ze ontdekt door Prince, die The Chalice vroeg om mee te werken aan een plaat van 3rd Eye Girl, zijn toenmalige vrouwelijke begeleidingsgroep. Lizzo had net haar eerste soloplaat ­Lizzobangers uitgebracht, en je hoort haar rappen op Plectrumelectrum van Prince & 3rd Eye Girl uit 2014.

Minstens even belangrijk was een ­video die ze in 2014 maakte voor de reeks That’s what’s underneath van het multimediaproject StyleLikeU. Daarin vertellen vrouwen over hun lijf terwijl ze zich uitkleden. Lizzo vertelde over haar gewicht – een ex had haar ooit gezegd dat ze ‘mooi kon zijn als ze iets aan haar lijf deed’. ‘Ik woog toen 40 kilo minder dan nu, maar ik fitneste me suf, was altijd op dieet en voelde me slecht.’ Ze sprak ook over de complexen die ze had over haar afrohaar – haar moeder en zus hadden zachter, sluiker haar. Sindsdien maakt ze er een punt van dat alle extensions of pruiken die ze draagt, van zwart haar zijn gemaakt: ‘Je moet de schoonheid van zwarte vrouwen vieren.’

Ze schreef achteraf ‘My skin’ van haar tweede album Big grrrl small world, haar eerste nummer over wat een paar jaar later bodypositivity werd genoemd. De klemtoon ligt op positiviteit. ‘Ik zing niet over negatieve ervaringen, ik wil niets negatiefs in mijn leven. Ik spreek wel over dingen die me zijn overkomen, maar dan vertel ik hoe ik over die nare ervaringen heen ben geraakt.’

Autobandjes

Dus viert ze in ‘Scuse me’, over masturberen, haar kont: ‘Feelin’ like a stripper when I’m lookin’ in the mirror, I’ll be slappin’ on that ass gettin’ thicker and thicker.’ Lizzo is voor veel fans een grote zus die goede raad geeft. ‘Listen, if he don’t love you anymore, then walk your ­fine ass out the door’ uit ‘Good as hell’, bijvoorbeeld. Gloria Gaynor heeft één ‘I will survive’, Lizzo heeft er twee, want er is ook nog ‘Truth hurts’, waarin ze een ex de mantel uitveegt. ‘You’re sup­posed to hold me down, but you’re holding me back. And that’s the sound of me not calling you back.’

Haar politieke overtuigingen nemen in songs niet de vorm aan van slogans, hoogstens van het ‘waarom niet?’ uit ‘Like a girl’: ‘Woke up feeling like I might just run for president. Even if there is no precedent.’ Maar toen het Hooggerechtshof de abortuswet Roe vs Wade afschafte, belde ze Planned Parenthood en het National Network of Abortion Funds om te vragen wat ze nodig hadden. Dat bleek geld te zijn voor de vrouwen die nu naar een andere staat moeten reizen voor abortus. Ze stortte een half miljoen dollar op hun rekening, en overhaalde haar tourmanagement Live Nation om daar een half miljoen bij te doen.

Ze heeft daar natuurlijk het geld voor. Dat kwam er toen Lizzo de Alternatieve Rapster besloot Lizzo de Popster te worden. Ze tekende bij het grote Atlantic Records. Ze bracht Coconut oil uit, zes nummers met nog steeds hiphop, maar met ook soukousgitaartjes, blazers, een streepje musical. En een aantal songs die ze schreef met grote namen uit de popwereld als Ricky Reed, toen vooral bekend van de gladde r&b van ­Jason Derulo. Of Jesse Shatkin, die met Sia werkte, met Kylie Minogue en met Ricky Martin. Lizzo mikte op mainstreamhits, en de platenfirma geloofde erin. Alleen deden sommige van die nummers er zoals gezegd drie jaar over om hits te worden.

Wat was er veranderd in 2019? We waren de Instagramfilters een beetje beu: van al die perfecte lijven werden zelfs fans van het medium moedeloos. Lizzo heeft op Instagram 13 miljoen volgers, maar cellulitis is er geen probleem, en toen nog eens een criticus op basis van haar lijf conclusies trok over haar werk, deed ze een Instagram Live waarin het huilen haar nader stond dan het lachen.

Nochtans heeft ze al zware deuren op kieren gezet. De naaktfoto van Lizzo op de hoes van Cuz I love you, door Luke Gilford, was verfrissend omdat een vrouw er haar autobandjes op liet zien. Maar ook zo smaakvol dat het een ­modefoto had kunnen zijn. Geen enkele ontwerper wilde Lizzo kleren uitlenen toen ze dat jaar werd gefotografeerd voor de cover van het magazine Allure – ze hadden haar maat niet. Balenciaga en Gaultier schijnen haar maat ondertussen wel te hebben, maar even vaak draagt ze iets van beginnende ontwerpers. Op de rode lopers kijken modewatchers naar haar uit.

De oorsprong van twerken

Ze heeft ondertussen vier Grammy’s op haar schouw, naast prijzen voor haar strijd tegen racisme, seksisme en bodyshaming van eerbiedwaardige burgerrechtenorganisaties als NAACP, de National Association for the Advancement of Colored People. Ze hield een TED-talk over de oorsprong van het twerken: de mapouka-dans die West-Afrikaanse slaven meebrachten naar de Verenigde Staten. ‘Het is iets van zwarte vrouwen, het zit in ons DNA, en om de zoveel generaties wordt het weer mode.’ En ze voegt eraan toe: ‘Je kunt niet geloven hoe ­gelukkig zwarte vrouwen zijn dat dikkere konten weer in de mode zijn.’

Ze zou nog een TED-talk willen geven over het woord ‘bitch’, en alle betekenisverschillen die het al naargelang de context kan hebben. Toen ze kritiek kreeg omdat ze op de plaat Special, die vorige herfst uitkwam, het woord spaz gebruikte, verving ze het – maar pas na onderzoek. ‘Ik gebruikte het als werkwoord, in de zwarte gemeenschap is spazzen uit de bol gaan, ik kende het niet als scheldnaam voor gehandicapten. Maar ik begrijp dat hun connotaties te negatief zijn om dat woord op mijn plaat te willen.’

Met al dat activisme zou je nog vergeten dat ze geweldige, feestelijke concerten geeft, met een dj en haar Big Grrrls, vijf in haar eigen Yitty-shape­wear gestoken danseressen, of met een live-band – in Antwerpen hopelijk met allebei.

Voelt ze zich niet te veel in het hokje geduwd van de bodypositivity-activiste, vroeg een interviewer laatst. Ze schaterde het uit. ‘Heb je mij al eens bekeken? Ik pas helemaal niet in een hokje!’

Dit artikel verscheen op 18 februari in DS Weekblad.