Ondanks groei nog altijd begrotingstekort van 32,9 miljard

De regering-De Croo loopt zich stilaan warm voor de begrotingscontrole in maart. Op basis van de cijfers van het Planbureau kijkt ons land dit jaar aan tegen een begrotingstekort van 32,9 miljard euro of 5,71 procent van het bbp. Dat gaat voor alle duidelijkheid over het tekort van alle Belgische overheden samen. Dat is een kleine opsteker want in oktober, nadat alle regeringen hun begrotingen voor dit jaar hadden opgemaakt, werd er nog gerekend op een tekort van 33,5 miljard euro. Die macrocijfers worden in de loop van maart verfijnd door het Monitoringscomité – een groep topambtenaren. Dat rapport vormt traditioneel de basis voor de begrotingscontrole die voor de paasvakantie moet zijn afgerond.

   • Belgisch begrotingstekort loopt volgend jaar op tot 33,5 miljard euro

De cijfers zijn wat beter omdat de economie beter standhoudt dan verwacht. Zowel België als de landen van de eurozone vermijden dit en volgend jaar de gevreesde economische krimp, zo voorspelde de Europese Commissie vorig week nog. ‘In de loop van 2023 zou de groei geleidelijk vaart winnen, aangedreven door de consumptie van de gezinnen’, voorspelt het Planbureau, dat voor dit jaar uitgaat van een groei van 1 procent van het bbp. Ook vorig jaar viel de groei beter mee dan werd ingeschat. Een hogere groei resulteert bijna automatisch in meer fiscale inkomsten. Daardoor sloot de begroting van vorig jaar af met een tekort van 22 miljard euro in plaats van de verwachte 29 miljard euro.

De inflatie koelt dit jaar wat af dankzij de lagere energieprijzen. Het Planbureau rekent voor dit jaar op een gemiddelde inflatie van 4,5 procent. Vorig jaar was dat nog 9,6 procent. De energieprijzen mogen dan wel dalen, de inflatie voor bewerkte voeding en diensten zal in het eerste kwartaal van dit jaar pieken, om vervolgens af te nemen. Het Planbureau verwacht een nieuwe overschrijding van de spilindex – wat leidt tot een aanpassing van uitkeringen en lonen – in augustus.

Laatste kans

Dat het begrotingstekort kleiner uitvalt dan verwacht, is goed nieuws. Maar een tekort van 32,9 miljard euro blijft natuurlijk gigantisch. Ons land had al de slechtste begroting van de eurozone, en zal met dat kleiner tekort in de staart blijven hangen. Het gevaar van zo’n kleiner tekort dan verwacht, is dat de urgentie opnieuw wegebt om serieus te hervormen, terwijl de belangrijkste problemen, zoals de oplopende vergrijzingskosten en de lage werkzaamheidsgraad, structureel zijn. Het Planbureau verwacht dit jaar 38.000 nieuwe banen. In 2022 werden nog 100.000 nieuwe banen gecreëerd. De werkgelegenheidsgraad stijgt lichtjes van 72 procent naar 72,3 procent. Dat blijft een heel eind verwijderd van de doelstelling om 80 procent van de 20- tot 64-jarigen aan het werk te krijgen.

De begrotingscontrole in maart is zowat de laatste kans voor de regering-De Croo om hervormingen door te voeren. Maar de verwachting dat er nog flink wordt hervormd, is klein. De PS staat op de rem om flink door te pakken in de pensioenen terwijl de liberalen dezelfde koudwatervrees tonen als het gaat over een fiscale hervorming. De kans dat alle partijen over hun eigen schaduw stappen, is niet groot, gezien de verkiezingskoorts meer en meer toeslaat bij de regering-De Croo.

Hervormen en saneren zal toch moeten. De Europese Commissie is dit jaar nog coulant voor ontspoorde begrotingen, maar gaat vanaf volgend jaar haar toezicht opnieuw verscherpen. De kritiek van Europa op de begroting van dit jaar was al dat de lopende uitgaven te snel oplopen. Ze wees op noodzakelijke hervormingen van de arbeidsmarkt om meer mensen aan het werk te krijgen, maatregelen om de vergrijzingskosten onder controle te krijgen en actie om ons fiscaal en sociaal systeem te vereenvoudigen.