De stad Erzin staat wél nog recht, dankzij respect bouwregels

‘De laptop van mijn zoon is op de grond gevallen. En hier en daar is een muur gescheurd’, zegt een Turkse man na de aardbevingen aan BBC Turkey. Hij woont in ­Erzin, dat in de zwaar getroffen provincie Hatay ligt. Hatay en ­andere provincies die honderden kilometers verderop liggen, zijn volledig verwoest. Toch heeft ­Erzin, met 42.000 inwoners, de twee zware aardbevingen met magnitudes van 7,7 en 7,8 overleefd. Alle gebouwen staan er nog recht. Er viel geen enkele dode of gewonde. Alleen de minaretten van moskeeën en een handvol ­appartementsgebouwen liepen ‘zware’ aardbevingsschade op.

De burgemeester van Erzin, Okes Elmasoglu (van de grootste oppositiepartij CHP, red.), vertelde aan verschillende Turkse media dat hij geen illegale bouwwerken tolereert. Elmasoglu, die tot 2019 ­advocaat was, weigerde ook te werken met bouwpromotoren die van buiten Erzin kwamen. ‘Als je werkt met lokale mensen, bouw je voor je vrienden en familie. De verantwoordelijkheid om stevig te bouwen, is groter.’

‘Als je werkt met lokale mensen, bouw je voor je vrienden
en familie. De verantwoordelijkheid om stevig te bouwen, is groter’ Okes Elmasoglu  Burgemeester Erzin

Hij liet ook geen rijhuizen bouwen en het hoogste gebouw telt zes verdiepingen. Elmasoglu vertelt nog dat hij veel kritiek kreeg vanuit de bouwsector op zijn ­beleid. ‘Ik kreeg van bouwpromotoren de vraag of ik voor hen geen uitzondering kon maken. Ze vroegen me om een oogje dicht te knijpen. Als ik zei dat ze de nodige vergunningen moesten aanvragen, werden ze ongeduldig. Uiteindelijk lukte het hen soms nog zonder de juiste vergunningen illegaal te bouwen. Het was moeilijk om dat te controleren, omdat we daar op lokaal niveau niet genoeg middelen voor hebben.’

Elmasoglu heeft daarom extra mensen moeten inzetten om de bouwsector nauwkeurig op te volgen. ‘Al snel bleek dat er toch ­gebouwen waren die slordig neergezet werden. Die hebben we moeten slopen. Zelfs huizen van mijn eigen familie heb ik laten slopen. We hebben ook een klacht in­gediend tegen de bouwpromotoren die illegaal tewerk gingen in Erzin.’

Turkije heeft een onderzoek geopend naar minstens
130 mensen die betrokken zouden zijn bij de illegale bouw van apparte­menten in het aardbevingsgebied

   • De aardbeving in Turkije is nu al één van de dodelijkste van de laatste vijftig jaar

Piepschuim in baksteen

Sinds de aardbeving van 1999 moet in Turkije elk nieuwbouwproject een aardschok met een magnitude van 7,5 kunnen weerstaan. Daarbij zijn verschillende elementen van belang: de locatie, de sterkte van de funderingen, de aanwezigheid van dempers, druk­vloeren van gewapend beton op de verdiepingen en ingrepen waardoor het gebouw flexibel zijdelings kan bewegen, zodat de schokken minder druk zetten op de muren (DS 8 februari). Maar burgers die in het aardbevings­gebied zijn, verzamelen massaal bewijsmateriaal dat aantoont hoe slecht de gebouwen waren geconstrueerd. Op foto’s en video’s op sociale media is te zien dat er piepschuim en afval in de bakstenen zit. Een andere foto toont hoe de buitengevel van een woning ­gebruikt werd als binnenmuur van een aangrenzend appartementsgebouw. Volgens Elma­soglu is in de rest van het land niet hard genoeg opgetreden tegen de illegale bouw. ‘Er is een mentaliteitswijziging nodig’, zegt hij. ‘De manier waarop we in Erzin tewerk zijn gegaan, zou geen uitzondering mogen zijn.’ Volgens Elma­soglu zal het snel ‘duidelijk worden dat achter de verwoesting een schending van de bouwregels zit’.

Vluchten naar Montenegro

Onderzoekers van de Turkse universiteit van Haccateppe in Ankara onderzochten in 2021 samen met internationale onderzoekers wat de potentiële schade van een aardbeving in Gaziantep zou kunnen zijn. Gaziantep is het epicentrum van de aardbevingen in Turkije. De onderzoekers stelden vast dat de gebouwen in Gaziantep niet voorbereid waren om een grote aardbeving te weerstaan. Meer dan een derde van de gebouwen bleek gebouwd met ongewapend metselwerk, dat bijzonder gevoelig is voor aardbevingsschade. Uit het onderzoek bleek ook dat slechts 11 procent van alle gebouwen in Gaziantep volgens de nieuwe regels was gebouwd. Het ­gevolg is dat zeker 6.000 gebouwen in Turkije als kaartenhuisjes in ­elkaar zijn gestort, waaronder ­recente appartementen en ­ziekenhuizen.

Sinds een paar dagen heeft de Turkse politie de handen vol met de arrestatie van bouwpromotoren. Er is een onderzoek geopend naar minstens 130 mensen die ­betrokken zouden zijn bij de illegale bouw van appartementen in het aardbevingsgebied. Verschillenden van hen zijn ook al aan­gehouden, onder wie Hüseyin Yalcın Coskun van het luxueuze appartementencomplex Röne­sans Rezidans in Antakya. Het complex is volledig ingestort. Toen hij gearresteerd werd, wou Coskun op de luchthaven van ­Istanbul een vlucht naar Montenegro nemen.