Vlaamse kunstenares filmt gewelddadig incident tussen Israëlische soldaat en Palestijnse activist: ‘Getuigt van systematisch racisme’

Op de videobeelden is te zien hoe een Israëlische soldaat de Palestijnse activist Issa Amro (42) bij de nek grijpt, tegen de grond duwt en schopt tijdens een rondleiding door de Palestijnse stad Hebron. Op die toer waren ook de Amerikaanse Pulitzer Prize-winnaar Lawrence Wright en de Belgische Barbara Debeuckelaere aanwezig. Zij filmde het incident, hij deed het relaas op Twitter, waarop wereldwijd verontwaardiging ontstond.

‘Ik ben in Hebron voor een kortfilm over meisjes in de Palestijnse gebieden en deed gewoon research’, vertelt Debeuckelaere. ‘Hebron ligt op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever en is ontzettend streng gereguleerd. De Israëlische kolonisten vormen er een harde, zionistische kern die de stad wil heroveren. De Palestijnen die er wonen zijn onderworpen aan een militair regime en kennen een hard leven met talloze blokkades, checkpoints, en povere basis­voorzieningen. Issa Amro verzet zich daartegen op een geweldloze manier.’

In een reflex

‘Amro is oprichter van de grassrootsgroep Youth Against Settlements. Hij pleit voor het gebruik van kordaat maar geweldloos verzet om de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden te bestrijden’, vertelt Debeuckelaere. De activist zat vorig jaar nog aan tafel met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken tijdens een ontmoeting met Palestijnse leiders.

‘Issa leidde ons maandag rond in de stad. Vanop de muur van de Palestijnse begraafplaats – waar hij mag komen – sprak hij ons toe. Wij stonden beneden in de befaamde Shuhada-straat, nu enkel toegankelijk voor Israëli. De Shuhada-straat is een Palestijnse winkelstraat die sinds 1997 volkomen dicht is. Toen kwam er ineens een jonge Israëlische soldaat aan die in het Hebreeuws met hem begon te discussiëren. In een reflex ben ik dat gesprek beginnen opnemen. Algauw escaleerde het conflict en vroeg de soldaat om de video te wissen, wat ik ook deed. Issa kwam daarop terug en zei mij dat ik dat niet had moeten doen, want soldaten filmen is toegelaten.’

De aanvaring begon daarop snel te ontaarden, vertelt Debeuckelaere, die meteen weer begon te filmen. ‘De soldaat greep Issa bij zijn nekvel en er ontstond tumult, waarbij hij ook stampen uitdeelde. Tegelijk stonden andere soldaten er met hun handen in de zakken naar te kijken. Issa riep verschillende malen in het Engels om de leidinggevende officier te mogen spreken. Hij riep de jonge soldaat op om zijn verstand te gebruiken en na te denken over wat hij deed. Dat hielp niet. Daarna hebben de andere soldaten hun kompaan proberen te kalmeren en liet hij Issa los.’

Vernederende situatie

Volgens Debeuckelaere is het hele incident geen geïsoleerd gegeven. ‘De Palestijnse inwoners van Hebron, die dit soort dingen dagelijks meemaken, zijn in eigen land tweederangsburgers. Ze vallen onder de militaire wetten, de Israëlische kolonisten daarentegen worden beschermd door de Israëlische burgerlijke wet, door staat en leger. De ngo Human Rights Watch heeft het terecht over apartheid. Dat is het gewoon. Bovendien krijgen radicale kolonisten op de Westelijke Jordaanoever nu vrij spel van de nieuwe, extreemrechtse regering. Het kabinet van premier Benjamin Netanyahu heeft nog meer repressie tegen terroristen en hun families afgekondigd. Maar mensen als Issa Amro zijn geen terroristen, integendeel.’

Het Israëlische leger heeft de betrokken soldaat ondertussen tien dagen celstraf gegeven. Toch blijft het incident controversieel. De minister van Nationale Veiligheid, hardliner Itamar Ben-Gvir, sprak zijn ontegensprekelijke steun uit voor de soldaat en noemde Amro op Twitter een anarchist: ‘Ik sta volledig achter de soldaat, die niet heeft gezwegen. Soldaten verdienen steun, geen gevangenisstraf.’

Lawrence Wright, de aanwezige journalist van The New Yorker, had eerder het relaas al op Twitter gedaan. Hij reageerde op de tweet van Ben-Gvir door Amro als een vredesactivist te beschrijven en beschuldigde de minister ervan hem te willen laten vermoorden.