Podcasttips | Sommige Japanners verdwijnen uit hun eigen leven (en daar bestaan bedrijfjes voor)

Misschien slaakte je een zucht van opluchting toen je jouw eerste loonbrief van het jaar ontving. Door de automatische loonindexering is het bedrag dat op jouw rekening wordt gestort mogelijk heel wat hoger dan de maand ervoor. Het is een lichtpuntje in tijden van stijgende prijzen. Maar hoe houdbaar is die indexsprong? Stijn Decock van onze economieredactie legt de voor- en nadelen in de weegschaal.

Beluister ‘DS Vandaag’ >

1. Waarom sommige Japanners liever in rook opgaan

Elk jaar gaan in Japan zo’n 80.000 mensen in rook op. Het fenomeen heeft zelfs een naam: jouhatsu. In westerse oren klinkt zoiets al snel als een oosters spookverhaal, maar wat er werkelijk achter die verdwijningen schuilt, hoor je in het negendelige The evaporated: gone with the gods.

Journalist Jake Adelstein wordt het wormgat ingetrokken wanneer zijn boekhouder spoorloos blijkt. In de eerste aflevering lijkt het er sterk op dat zijn verdwijntruc het werk is van een oplichter, maar wie verder luistert, ontdekt dat deze podcast meer te bieden heeft dan true crime. Zo gaat het al snel over de yonige-ya. Dat zijn bedrijfjes die mensen helpen om in het midden van de nacht met de noorderzon te vertrekken. Sommigen schakelen hen in om aan schuldeisers te ontkomen, maar opvallend veel vrouwen rekenen op de night movers om te ontsnappen aan huiselijk geweld.

Op die manier legt Adelstein samen met sidekick Shoko Plambeck de gaten in de Japanse samenleving bloot. De onderbuik van het eiland is hem niet vreemd. Al sinds de jaren 90 schrijft hij als Amerikaanse expatjournalist over de georganiseerde misdaad. Tokyo vice, zijn onderzoek naar de yakuza, werd door HBO zelfs in een fictiereeks gegoten. Tegelijk moet gezegd worden dat Adelstein smetteloze reputatie heeft. Sommigen beweren dat het fictiegehalte van zijn memoires al bijzonder hoog was nog voordat HBO er een laagje bovenop legde. Het anonieme karakter van zijn bronnen maakt het moeilijk om na te gaan in hoeverre hij gebeurtenissen overdrijft.

Ook in zijn podcast maakt hij veelvuldig gebruik van anonieme getuigenissen, al wordt wel telkens uitgelegd waarom. Meer vraagtekens heb ik bij het portret van een vrouw die aan het hoofd blijkt te staan van zo’n nachtelijk verhuisbedrijf. Om haar te interviewen, moeten de makers 400 dollar op tafel leggen. ‘Dat doet geen enkele ernstige journalist’, zegt Adelstein, om vervolgens toch toe te happen met het argument dat haar informatie veel geld waard is. Haar levensverhaal is inderdaad journalistiek goud, maar evengoed dist ze gewoon maar wat op om die journalist waar voor zijn geld te geven. Adelstein lijkt weinig moeite te doen om haar beweringen te controleren. Van een ernstige journalist zou je dat nochtans wel mogen verwachten.

Beluister ‘The evaporated: gone with the gods’ >

2. Een korte reis door de ‘psychedelische renaissance’

‘De duisternis kwam weer binnengeslopen’, schreef Selah Sue afgelopen zomer op Facebook. Met de hulp van psychedelica, sport en mindfulness had ze geprobeerd om de antidepressiva af te zweren, maar uiteindelijk werd ze opnieuw overmand door een ‘allesoverheersende duisternis’. Hein Pijnnaken van het Nederlandse Microdosing Institute, waar Selah Sue de ‘magic truffels’ ging halen, erkent dat het microdoseren van psychedelische stoffen als psilocybine geen wondermiddel is. Toch blijft hij geloven in de heilzame werking.

Podcastmaker Rinke Vreeke volgt Pijnnaken naar een groots opgezet psychedelicacongres in Haarlem. In haar documentaire, die te beluisteren is via de docupodcast Docs van NPO Radio 1, wil ze achterhalen waar de groeiende interesse in de medicinale werking van geestverruimende stofjes vandaan komt. Natuurlijk wil ze ook weten hoe geloofwaardig die claims zijn.

Spoiler: een eenduidig antwoord vindt ze niet, want de wetenschap is er zelf nog niet aan uit. Gedurende 45 minuten geeft ze wel een goed gedocumenteerd inkijkje in een snel veranderend landschap. Het ondergrondse netwerk van de microdosers komt door de academische interesse steeds meer aan de oppervlakte, maar tegelijk verschijnen er ook gladde jongens aan de horizon. Die hopen snel een graantje mee te pikken van die zogenaamde ‘psychedelische renaissance’.

Beluister ‘De tripgeneratie’ >

3. Deze journalist wil dat je nu je wachtwoord verandert

De Nederlandse techjournalist Daniël Verlaan onderzoekt de donkere uithoeken van het internet zodat jij het niet meer hoeft te doen. In het tweede seizoen van Ik weet je wachtwoord waarschuwt hij voor kwaadaardige exen, datalekken en spionagesoftware. Verlaan wil onze naïviteit over cybercriminaliteit doorbreken en haalt daarom het grof geschut boven: straffe waargebeurde verhalen.

In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen hoor je al meteen een heftige getuigenis over een extreem geval van cyberstalking. In de tweede aflevering slagen de makers erin om een verkoper van illegaal verkregen data te spreken. Of hij geen wroeging voelt? ‘Ach, als ik het niet zou doen, doet iemand anders het wel.’ Houd je wachtwoorden maar goed op zak en vergeet ze niet geregeld te verversen.

Beluister ‘Ik weet je wachtwoord’ >

Heb je zelf nog een tip? Laat het me weten op podcasttips@standaard.be

Alle tips uit deze nieuwsbrief vind je in de podcastapp van De Standaard onder de knop ‘Ontdekken’. Heb je de app nog niet? Download hem hier.