Sinds Brexit gaan veel minder Belgen over het Kanaal studeren

‘Ik betaal zo’n 11.000 pond, of 12.500 euro, voor mijn master creatief schrijven in het Verenigd Koninkrijk’, zegt Catherine Cuypers (22). Ze woont in Wilrijk, maar studeert online via afstandsonderwijs aan de universiteit van Hull. ‘Ik heb al een master in de taal- en letterkunde in het Engels in Antwerpen behaald,’ legt ze uit, ‘maar ik wilde per se deze schrijfopleiding volgen, en daarvoor is het VK de place to be. Alleen bleek het veel te duur om ook fysiek over het Kanaal te gaan studeren.’

Cuypers is niet de enige Belg die sinds de Brexit heeft moeten afzien van plannen om in het Verenigd Koninkrijk een diploma te halen. In het academiejaar 2021-2022 volgden nog 780 Belgen een eerste jaar hoger onderwijs in het VK, dat is bijna de helft minder dan in academiejaar 2017-2018 – voor de Brexit van kracht werd. Toen studeerden nog 1.400 Belgen in het Verenigd Koninkrijk. Ook andere Europeanen trokken minder naar het Verenigd Koninkrijk om er te studeren. Het aantal Europese studenten halveerde in een jaar tijd van 66.680 (2020-2021) naar 31.400 studenten (2021-2022).

Dat blijkt uit cijfers van Hesa, het Britse agentschap dat statistieken rond hoger onderwijs verzamelt. De cijfers slaan op studenten die zich ingeschreven hebben in een opleiding in het Verenigd Koninkrijk – en dus niet op uitwisselingsstudenten die via een Belgische universiteit tijdelijk in het buitenland studeren.

20.000 pond

De verklaring voor die forse daling? ‘De toekenning van studiegeld aan Europese studenten is veranderd’, zegt Simon Kemp, woordvoerder van Hesa. ‘Voor de Brexit betaalden Europese studenten evenveel inschrijvingsgeld als Britse. Dat was maximaal 9.250 pond, of zo’n 10.510 ­euro. Maar sinds de Brexit worden de Europese studenten gelijkgesteld aan de internationale studenten.’

Daardoor wordt hun studiegeld door de Britse universiteiten ­afzonderlijk bepaald. ‘Dat kan in bepaalde gevallen oplopen tot 20.000 pond of meer’, weet Catherine Cuypers. Ze vindt het jammer dat ze niet fysiek in het Verenigd Koninkrijk kan zijn. ‘Ik zie medestudenten nu alleen online. Dat is toch heel anders dan tijdens mijn vorige opleiding, toen ik dankzij de Erasmusuitwisseling wel fysiek naar het VK kon.’

‘Het studiegeld kan in sommige gevallen oplopen tot 20.000 pond of meer’ Catherine Cuypers   Studeert via afstandsonderwijs aan universiteit van Hull

Het aantal uitwisselingsstudenten tussen België en het Verenigd Koninkrijk blijft wel stabiel, of stijgt zelfs, blijkt uit een rondvraag van De Standaard bij verschillende Vlaamse universiteiten. Zo reisden op die manier 112 studenten van de KU Leuven in 2017-2018 naar het VK. In 2021-2022 ging het om 125 studenten. Hetzelfde zien ze aan de Universiteit Gent: in academiejaar 2017-2018 gingen 76 studenten een uitwisseling aan over het Kanaal, in 2021-2022 ging het om 81 studenten. Ook aan de VUB blijft het aantal uitwisselingen stabiel.

   • ‘Zonder Erasmus is het VK enkel nog voor studenten uit gegoede families’

Dat is opvallend, want door de Brexit neemt het VK rijk niet meer deel aan het Erasmusprogramma. Sindsdien verloopt de uitwisseling via bilaterale akkoorden. Volgens Luc Sels, rector van de KU Leuven, is die status quo het gevolg van een goede samenwerking met Britse universiteiten. ‘Ondanks de Brexit is er vanuit de Britse universiteiten een sterke vraag om de samenwerking voort te zetten.’ De Leuvense universiteit wil de uitwisselingen mogelijk blijven maken, zegt Sels. ‘We kunnen ook op dit moment nog middelen gebruiken van het Erasmusprogramma om studenten financieel te ondersteunen.’

Mathias Mostin (21), student taal- en letterkunde aan de VUB, trok een semester naar de universiteit van Warwick, nabij Coventry. ‘Ik heb alleen de accommodatie en de studieboeken moeten betalen.’ Pieter Marstboom (22), student rechten aan de Universiteit Antwerpen en net terug uit Glasgow, bevestigt dat. ‘De grootste administratieve last was de registratie van een visum, daarvoor moest ik mijn paspoort en vliegtuigticket laten zien’, zegt hij. ‘Ik heb geen extra kosten moeten betalen om in het VK te studeren.’ Zo betaalde Marstboom alleen het inschrijvingsgeld aan de UAntwerpen. ‘Bovendien kreeg ik een beurs van 400 euro.’

Stages

Op het vlak van stages steekt zich post-Brexit wel een verschil af. ‘In het academiejaar 2018 vonden er 33 stages plaats in het VK. In 2021 viel dat terug naar 17’, zegt Sels van de KU Leuven. ‘Het is minder aantrekkelijk voor onze studenten om daar stage te lopen en voor Britse bedrijven is het minder interessant om Belgen een stageplek aan te bieden. De administratieve last is flink gestegen.’ Eenzelfde verhaal horen we bij de UAntwerpen.

‘Mochten de Britten terugkomen op de Brexit, zou dat ons heel gelukkig maken, maar het is weinig waarschijnlijk’, zegt Sels. ‘Ik voel wel veel animo van de Britse universiteiten om weer volwaardig aan te sluiten bij het Erasmusprogramma. Momenteel is er echter geen reden tot bezorgdheid wat de uitwisselingen betreft.’

Cuypers zal voor haar studie, op een opendeurdag na, niet naar het Verenigd Koninkrijk reizen. Toch geeft ze haar droom over het Kanaal niet op. ‘Ik hoop op een dag in Schotland te wonen en werken. Al weet ik dat het, door de Brexit, bijzonder moeilijk zal zijn.’