Asielzoekers met loon moeten uit opvangcentra vertrekken

Hikely Lontsy (28), een Kameroense transgendervrouw, die volgens haar advocaat ‘bijzonder kwetsbaar’ is, moet naar alle waarschijnlijkheid begin januari vertrekken uit het opvangcentrum van Sint-Truiden, waar ze al anderhalf jaar verblijft. Niet ­omdat haar asielaanvraag goed- of afgekeurd is, maar omdat ze werkt als huishoudhulp. Daarmee verdient ze maandelijks 1.400 euro. Op 28 november kreeg ze de boodschap te horen.

‘Dus heb ik de voorbije maand werkelijk elk immokantoor in de buurt bezocht, maar ik heb nog ­altijd geen woning gevonden’, vertelt ze. ‘Heel misschien kan ik in een appartement vanaf 1 februari, maar ook dat is onzeker.’ Ze is bang dat ze op straat terechtkomt, zegt Lontsy. ‘Ik heb hier geen ­familie of vrienden, niemand die me kan helpen. Dit geeft me heel veel stress.’ Ze ligt er wakker van en komt amper aan werken toe, zegt ze.

Ze spreekt Frans en volgt ­Nederlandse les, ‘maar ik sta nog niet ver genoeg om vlot met verhuurders te kunnen praten.’ Haar advocaat, Benoit Dhondt, zegt: ‘Zoek op deze verhitte woningmarkt als zwarte transvrouw met een laag inkomen, een erg precair verblijfsstatuut en weinig kennis van het Nederlands maar eens een woning.’

‘Voldoende autonoom’

In normale omstandigheden heeft iedere asielzoeker in België recht op opvang door Fedasil ­zolang zijn of haar aanvraag in ­behandeling is. Maar het zijn al lang geen normale omstandig­heden meer. Ons land kampt nu al maanden met een opvangcrisis. Vele honderden mensen moeten op straat slapen, omdat ze geen toegang krijgen tot het verzadigde opvangnetwerk. Nu dreigen ook aan de uitgang van dat netwerk zulke drama’s.

Sinds 14 november kan Fedasil asielzoekers met een stabiele job en een inkomen dat meer dan het leefloon bedraagt, verplichten om de opvang vroegtijdig te ver­laten – ook al loopt hun procedure nog. Volgens het agentschap zijn ze ‘voldoende autonoom’. Daar bestaat al lang een wettelijke ­basis voor, maar het is de eerste keer dat Fedasil die in de praktijk brengt. ‘Het moet de uitstroom uit de centra versnellen en plaatsmaken voor nieuwkomers’, zegt woordvoerder Mieke Candaele. De maatregel zou impact hebben op zo’n 360 mensen.

Advocaat Dhondt zegt dat hij en zijn collega’s de laatste weken heel veel hulpvragen kregen, ook van sociaal assistenten in de ­opvangcentra. ‘Zij zeiden ons dat ze zich helemaal niet in het nieuwe beleid kunnen vinden. Ze zijn bang dat ze mensen de deur moeten wijzen die nooit op tijd een nieuwe woning zullen ­vinden.’

   • Europa tikt De Moor op de vingers voor gebrekkige opvang

In eerste instantie lag de termijn waarbinnen de asielzoekers het centrum moesten verlaten op één maand en moest Lontsy op tweede kerstdag vertrekken. Maar na ‘feedback uit het netwerk’ trok ­Fedasil die termijn op. Tot 9 januari moet niemand als gevolg van het nieuwe beleid de centra verlaten. ‘Zo geven we die mensen meer tijd om een woning te vinden’, zegt Candaele. Maar Dhondt vreest dat begin volgend jaar nog te vroeg zal zijn. ‘Fedasil zou de opvang pas mogen stoppen als er garanties zijn dat de mensen een alternatief hebben’, zegt hij.

‘Wij beseffen hoe moeilijk het is voor asielzoekers om een ­woning te vinden’, zegt Candaele. ‘Zeker nu zoveel Oekraïense vluchtelingen in dezelfde markt op zoek zijn. Maar de verantwoordelijkheid van Fedasil stopt ooit.’