Urbi et orbi: paus Franciscus streng voor wereldse hang naar ‘macht, geld, trots, hypocrisie en leugens’

De wereld snakt naar vrede, meent paus Franciscus. In zijn traditionele kersttoespraak, op een droog en zonnig Sint-Pietersplein in Rome, riep de katholieke kerkvorst op om een einde te maken aan de ‘zinloze’ oorlog in Oekraïne en alle andere (gewapende) conflicten in de wereld. Hij vermeldde expliciet de oorlog in Syrië - ‘vergeten, maar nog niet voorbij’ -, het conflict tussen Israël en Palestina, de situatie in Libanon, de Sahel, Jemen, Myanmar en Iran en ook de grote politieke en sociale spanningen op het Amerikaanse continent. Daarbij dacht hij in het bijzonder aan het Haïtiaanse volk.

Derde wereldoorlog

De paus sprak, niet voor het eerst, over een ‘derde wereldoorlog’ die aan de gang is. ‘De oorlogswinden blijven ijzig over de mensheid waaien’, stelde hij vast. Door de conflicten blijven veel mensen achter in de koude, in armoede en duisternis. Net als begin deze maand stak hij de Oekraïners die al ‘tien maanden lijden onder een verwoestende oorlog’ een emotioneel hart onder de riem. Hij riep de Heer op om de wapens te doen zwijgen. ‘Helaas luisteren we liever naar de wereldse logica’, sneerde hij.

Die wereldse logica wordt volgens Franciscus gedomineerd door negatieve verlangens, met name een ‘hang naar macht en geld, naar trots, hypocrisie en leugens’. Die blokkeren de weg naar vrede. Er zijn ‘valse beelden’, er is veel ‘kabaal’, aldus de 86-jarige paus. Voedsel wordt als wapen ingezet in de oorlogen, en de boodschap van de vredesvorst, Jezus, wordt dag in dag uit genegeerd. ‘Net zoals wij de armen negeren, de vluchtelingen, de gemarginaliseerden, de eenzamen en de ouderen, en zelfs de gevangenen - van wie we alleen de fouten zien.’

Geen cadeaus maar nadenken

Vrede zit in alle onschuldige kindergezichtjes overal ter wereld, meende de paus. ‘Laat ons die gezichtjes zien.’ In plaats van Kerstmis te vieren met cadeaus, riep hij op om ‘na te denken’ en actief te werken aan solidariteit, vrede, broederlijk samenleven en aandacht voor de ander.

Na zijn kersttoespraak sprak Franciscus zijn tiende ‘urbi et orbi’ uit, voor een publiek van duizenden mensen in Rome. Waar hij gisteren in de Sint-Pietersbasiliek in Rome de mis nog grotendeels zittend leidde, vanwege knieproblemen, stond hij nu de hele tijd recht.

Eerder dit jaar kondigde de paus aan dat hij het, wegens gezondheidsproblemen, voortaan wat rustiger aan gaat doen.