‘Racistisch’ interview met paus Franciscus leidt tot ophef in Rusland

Rusland is niet opgezet met het interview dat paus Franciscus aan het katholieke tijdschrift America gaf en dat maandag gepubliceerd werd. Tijdens dat vraaggesprek werd de paus gevraagd naar zijn schijnbare terughoudendheid om de Russische invasie van Oekraïne rechtstreeks te veroordelen. Hij reageerde daarop dat hij bepaalde personen, zoals de Russische president Vladimir Poetin, niet specifiek probeert te veroordelen in de media. ‘Ik wil soms liever in algemene termen spreken, hoewel het bekend is wie ik precies veroordeel. Het is niet nodig dat ik een naam en achternaam vermeld.’

In het interview zei de paus dat hij ‘veel informatie heeft ontvangen over de wreedheid van de Russische troepen’. Specifiek had hij het over soldaten uit Tsjetsjenië en Boerjatië die vechten in Oekraïne. ‘Over het algemeen zijn de wreedsten misschien degenen die van Rusland zijn, maar niet van de Russische traditie – zoals de Tsjetsjenen, de Boerjaten enzovoort.’

Rusland doet voor de oorlog in Oekraïne disproportioneel meer een beroep op etnische minderheden om de Russische strijdkrachten aan te vullen, zegt de Britse krant The Guardian. Tsjetsjenen zijn overwegend islamitisch en komen uit Tsjetsjenië, in het zuidwesten van Rusland. Boerjaten zijn een etnische Mongoolse groep die oorspronkelijk uit Boerjatië komt, in het oosten van Siberië. Over het algemeen zijn zij vaak boeddhistisch.

Paus Franciscus zei tijdens het interview ook dat hij de Holodomor wilde herdenken, de Oekraïense hongersnood onder Sovjetdictator Jozef Stalin. Die gebeurtenis noemde hij een genocide en een ‘historische voorbode’ van het huidige conflict. Vier miljoen Oekraïners stierven tijdens de hongersnood in 1932-33.

‘Rusland is één familie’

Mensenrechtengroeperingen en onafhankelijke mediaorganisaties hebben intussen heel wat bewijzen van oorlogsmisdaden door Russische troepen in Oekraïne gedocumenteerd. Toch zijn er geen concrete aanwijzingen dat soldaten van minderheidsgroepen wreder zouden zijn dan etnische Russen.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelde de uitspraken van de paus. ‘Dit is geen russofobie meer, het is een perversie op een niveau dat ik niet eens meer kan benoemen’, reageerde woordvoerster Maria Zacharova. ‘Wij zijn één familie met Boerjaten, Tsjetsjenen en andere vertegenwoordigers van ons multinationale en multiconfessionele land’, schreef ze later op Telegram.

Ook Aleksandra Garmazjapova, de oprichtster van de anti-oorlogsorganisatie Free Buryatia, noemde de opmerkingen ‘racistisch’. ‘Ik was zeer teleurgesteld toen ik deze racistische, onvergeeflijke uitspraken las. Rusland voert een imperiale oorlog, begonnen en geleid door Vladimir Poetin die geen lid is van een etnische minderheid. De paus zou hem persoonlijk moeten veroordelen, maar hij besloot de Russische president uit de weg te gaan.’