Dit zegt cruciale artikel 5 uit Navo-verdrag over aanval tegen bondgenoot

Letterlijk staat er dit: ‘De partijen komen overeen dat een gewapende aanval tegen een of meer van hen in Europa of Noord-Amerika als een aanval tegen hen allen zal worden beschouwd; zij komen bijgevolg overeen dat ieder van hen de aldus aangevallen partij of partijen zal bijstaan (...) met inbegrip van het gebruik van gewapend geweld.’

De Navo mag dus gewapend geweld gebruiken ‘om de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied te herstellen en te handhaven’, maar de hulp kan ook van een andere aard zijn. Artikel 5 wordt overigens ook niet automatisch van kracht. Wanneer een Navo-land wordt aangevallen, bepaalt de lidstaat zelf hoe die reageert. De aangevallen lidstaat kan ervoor kiezen om niets te doen, om zelf tot een onderhandelde oplossing te komen of om artikel 5 in te roepen. In dat laatste geval komt de Navo in spoedzitting bijeen.

Dinsdagavond al activeerde Polen volgens het persbureau Reuters artikel 4 van het Noord-Atlantisch verdrag. Dat voorziet in consultaties tussen de leden van de alliantie als de veiligheid van één van de lidstaten wordt bedreigd. Het kan worden geactiveerd als een van de bondgenoten stelt dat de ‘territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid wordt bedreigd’. Daarna kan worden beslist om bepaalde maatregelen te treffen, zoals meer gezamenlijke grensbewaking of Polen voorzien van meer luchtafweersystemen.

Sinds de oprichting van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, op 4 april 1949, is nog maar één keer beroep gedaan op artikel 5. De Verenigde Staten riepen het artikel in 2001 in na de aanslagen van 9/11 op het WTC. Als respons op de terreuraanval viel een coalitie van Navo-landen Afghanistan binnen. Artikel 4 werd in februari al eens door Polen ingeroepen, na de Russische invasie van Oekraïne.

Ontdek in onderstaande video nog meer over het ontstaan en de taak van de Navo: