Ontdek de Grote Oorlog vanuit de lucht: liep er een loopgraaf door uw tuin?

De website maakt een mooie belofte: ‘Ontdek het oorlogslandschap vanuit een bijzonder vogelperspectief’. Dat perspectief is dat van vliegtuigen, die tussen 1914 en 1918 miljoenen luchtfoto’s maakten om meer te weten te komen over de posities en bedoelingen van de vijand. Die beelden liggen al meer dan honderd jaar in archieven, zoals het Imperial War Museum, het In Flanders Fields Museum en het Koninklijk Legermuseum.

Een selectie van 2.500 foto’s is nu online te raadplegen op het geoportaal ‘Luchtfoto1914-1918’. Die hebben we voor u al even uitgeprobeerd.

We bekijken een landkaart van de Ieperboog, de dubbele gordel van Duitse en Engelse soldaten die in een boog om Ieper lag. Met een slider kan je het huidige landschap zien, en dus ook Wijtschate: een dorpje waar de rust vandaag in enorm contrast staat met de gevechten meer dan honderd jaar geleden. We herkennen de Wulvergemstraat en de IJzergemstraat, die beide naar het Sint-Medardusplein leiden. Links verschijnt automatisch een lijst met alle foto’s waarop we kunnen klikken. En dan schuift een raster over het landschap, dat je met een slider terug kunt brengen naar lang geleden.

Oekraïne

Het is een pijnlijke openbaring. We zien hoe het wegennet en de dorpsstructuur in 1915 en 1916 redelijk bewaard gebleven waren. Maar toen verschoof de frontlijn dramatisch en walste de oorlog zo hard over het landschap heen, dat de beelden aan het eind van de oorlog niets anders meer tonen dan een overacterende gatenkaas. Je staart ernaar en vraagt je af waarom sommige stukken totaal van de kaart geveegd werden (het centrum, de wegen) en andere veel minder. Je bedenkt je ook dat er niet al te ver van hier ook artillerie gedropt wordt op steden en landschappen.

‘Als je op Twitter naar dronebeelden kijkt van het conflict in Oekraïne, zie je de enorme gelijkenissen tussen twee “positionele” oorlogsvoeringen die uitgevochten worden met hetzelfde wapen: artillerie’, zegt Birger Stichelbaut, archeoloog aan de UGent en verbonden aan het In Flanders Fields Museum (IFFM). Maar het beeld van de verwoeste gewesten in 1918 laat zien hoeveel gewelddadiger het er toen aan toeging.

Uren zoet

Wie dus wil zien hoe het landschap waar hij gaat wandelen of fietsen, er destijds uitzag, is enkele uren zoet. Liep er een spoorweg of loopgraaf door de tuin van het huis waar u nu woont? Waar lagen de frontlijn en de vliegvelden? Was een bepaald stuk land populair bij de bommengooiers? U vindt het allemaal op de nieuwe site.

Het geoportaal is het resultaat van de samenwerking tussen de Universiteit Gent (VakgroepArcheologie), Provincie West-Vlaanderen, In Flanders Fields Museum, Koninklijk Legermuseum (onderdeel van het War Heritage Institute) en Imperial War Museums.