Franse auteur Annie Ernaux wint Nobelprijs Literatuur

Het Nobelcomité roemde de klare en compromisloze stijl waarmee Annie Ernaux persoonlijke gebeurtenissen omschrijft. De 82-jarige Ernaux kreeg de prijs ‘vanwege de moed en klinische nauwkeurigheid waarmee ze de oorsprong, het bevreemdende en de collectieve teugels van het persoonlijke geheugen blootlegde’.

Zelf dichtte ze in een van haar boeken de schaamte een groot herinneringsvermogen toe. Haar eigen leven onder de microscoop leggen en beschrijven op een afstandelijke manier vindt de schrijfster niet alleen bevrijdend, maar ook een vorm van sociologie en activisme. Dat Ernaux de bekroning niet alleen ‘een zeer grote eer’ maar ook ‘een grote verantwoordelijkheid’ noemde, hoeft dus niet te verbazen.

‘In haar schrijven onderzoekt Ernaux consequent en vanuit verschillende invalshoeken een leven dat gekenmerkt wordt door sterke verschillen in sekse, taal en klasse’, aldus Anders Olssen, de voorzitter van het Nobelcomité, in een verklaring. ‘Haar weg naar het schrijverschap was lang en moeizaam.’

Abortus

Zowat haar hele literaire oeuvre heeft Ernaux vastgehouden aan haar eigen ervaringen, zonder dat dat haar beperkt. Haar meesterwerk is Les années uit 2008, door het comité omschreven als ‘de eerste collectieve autobiografie’. Dat boek werd in 2020 in het Nederlands vertaald door Rokus Hofstede. Recensente Marijke Arijs noemde het werk toen ‘een fenomenale literaire krachttoer’.

In 2000 schreef Ernaux Het voorval, over de abortus die zij als studente in 1964 onderging. Clandestien, want abortus werd pas in 1975 gelegaliseerd. Bij publicatie werd het boek zonder veel poeha in de Franse pers onthaald, maar toen de nog vrijwel onbekende Franse regisseuse Audrey Diwan het in 2021 verfilmde tot L’événement won die er in Venetië de Gouden Leeuw mee.

Ernaux werd geboren in 1940 in Normandië. Haar kindertijd in de landelijke gemeente Yvetot beschreef ze uitgebreid in haar eerste roman, Lege kasten, uit 1974. Ze is de zeventiende vrouw die de Nobelprijs voor Literatuur wint en de zestiende Franse laureaat.