Buitenland
Brazilië
Linkse Lula heeft tweede ronde nodig tegen verrassend sterke Bolsonaro
De Brazilianen moeten op 30 oktober dan toch opnieuw naar de stembus: met 43,34 procent voor de huidige, extreemrechtse president Jair Bolsonaro en 48,25 procent van de stemmen voor zijn linkse uitdager Lula da Silva, behaalde geen van beide kandidaten de vereiste meerderheid van 50 procent plus één stem.
Peilingen hadden Lula in de eerste ronde al de zege beloofd, maar Jair Bolsonaro, die bijna 10 procent meer behaalde dan sommige peilingen hem toeschreven, houdt bijzonder goed stand. Bolsonaro krijgt zelfs meer zetels in het Congres, want Brazilië vernieuwde zondag ook zijn Kamer van Volksvertegenwoordigers, een deel van de senaat, alsook de parlementen en gouverneurs van de 26 deelstaten.
Meer dan ooit lijkt het er dus op dat Brazilië, het grootste land van Latijns-Amerika, gepolariseerd is, dat de komende campagneweken uiterst spannend zullen worden en dat de terugkeer van links naar het hart van de macht geen zondagswandeling wordt.
‘Vanaf morgen (vandaag, red.) hervatten we de campagne,’ zei Lula zondagavond in een reactie. ‘We zullen nog harder moeten werken, meer moeten reizen, meer campagnemeetings moeten houden, harder moeten debatteren, meer met de mensen moeten spreken en de Braziliaanse samenleving beter overtuigen van ons voorstel.’
Wil Lula da Silva winnen, dan moet hij in de eerste plaats de 20 procent kiezers voor zich winnen die ondanks de stemplicht besloten om niet naar de stembus te trekken. Lula beschikt ook over een stemmenreservoir bij de burgers die voor zijn linkse oud-minister Ciro Gomes stemden, een van de – kansloze – kandidaten die ook een gooi deden. Ook aan kandidate Simone Tebet zal Lula beloften moeten doen wil hij de stem van haar electoraat.
Bovenal zal Lula’s comeback afhangen van zijn vermogen om conservatieve en rechtse kiezers naar zich toe te halen, burgers die het niet of niet meer begrepen hebben op Jair Bolsonaro en zijn fel bekritiseerde mandaat maar evenmin vergeten zijn hoe de linkse Arbeiderspartij (PT) onder ex-president Dilma Rousseff door een cocktail van economische recessie en corruptie-onderzoeken in diskrediet raakte.
Toen hijzelf tweemaal na elkaar staatshoofd was, van 2003 tot 2010, tilde Lula Brazilië naar een ongeziene hoogconjunctuur, het land dat hij vandaag van Jair Bolsonaro erft áls hij opnieuw naar het Planalto-paleis mag, is er op alle vlakken slechter aan toe: 33 van de 214 miljoen Brazilianen lijden armoede of honger en door de ongeziene verwoesting van het Amazonewoud, het grootste zuurstofreservoir van de planeet, staat ook de reputatie van Brazilië als speler op het wereldtoneel danig ter discussie.
Toch is Jair Bolsonaro nog verre van afgeschreven. Niet alleen komen de conservatieve partijen die hem steunen in het Congres versterkt uit de stembusgang, in de megapool São Paulo, de rijkste en grootste stad van het land, blijkt de president veel populairder dan de peilingen aangaven.
Vooral in het dichtbevolkte zuidwesten kregen de opiniepeilingsbureaus geen greep op de reële stemming bij de kiezer en schatten ze de linkse stem hoger in dan de rechtse. Tot zaterdag toe nog voorspelde een aantal bureaus dat Lula da Silva in de eerste ronde al zou winnen, iets wat sinds de terugkeer van Brazilië naar de democratie in 1985 maar twee keer voorgevallen is.
Alleszins hangt vanmorgen een parfum van ontgoocheling in de Lula-gelederen. Hoewel Lula nog altijd de beste kansen heeft om de volgende president te worden en zijn aanhang strijdbaar blijft, is de bladzijde van het Bolsonaro-tijdperk nog geenszins omgeslagen. Integendeel, bijna de helft van alle Brazilianen steunt het uiterst rechtse gedachtegoed van de vroegere legerkapitein.
plus-artikels kunt lezen?
Ontvang meldingen bij belangrijk nieuws.
