De dreigende adem van Darth Vader is voortaan artificieel

Darth Vader, een van de meest herkenbare booswichten uit de filmgeschiedenis, krijgt zijn stem voortaan van het Oekraïense AI-bedrijf Respeecher, schrijft Vanity Fair. Acteur James Earl Jones, 91 inmiddels, wilde de rol zelf niet meer spelen. De acteur heeft zich ermee akkoord verklaard dat Disney voortaan een artificiële versie van zijn stem gebruikt, een zogenaamde deepfake, gebaseerd op oude opnames.

James Earl Jones levert de diepe, dreigende tonen van Darth Vader al sinds de eerste Star wars-film uit 1977. Maar in de recente tv-serieObi-Wan Kenobi hoort u hem niet meer zelf aan het werk. Wel luistert u naar het werk van Respeecher. Het in Kiev gevestigde bedrijf leverde zijn bijdrage aan de serie vlak voor de Russische inval. Hetzelfde bedrijf stond er begin 2022 voor in dat de digitaal verjongde Mark Hamill (Luke Skywalker) in The book of Boba Fettook klonk zoals zijn 40 jaar jongere zelf.

Bij deepfakestemmen wordt een AI-systeem getraind op opnames van een persoon. Vervolgens kan die stem worden toegepast op teksten die de persoon nooit heeft uitgesproken. In sommige gevallen gebeurt dat volledig automatisch, in andere gevallen spreekt een andere stemacteur de woorden eerst in. Vorig jaar werd die techniek op een omstreden manier gebruikt in een documentaire over het leven van Anthony Bourdain, om fragmenten uit zijn teksten tot leven te brengen.

Publiciteitsrecht

James Earl Jones heeft toezicht gehouden op het werk van Respeecher voor Obi-Wan Kenobi en zou ook in de toekomst worden geraadpleegd. Of en hoe de acteur wordt vergoed voor de deepfake van zijn stem, is niet bekend. In principe geniet iedereen van een ‘publiciteitsrecht’, dat ongeautoriseerd gebruik van naam of gelijkenis verbiedt. Dat recht zou ook een stem moeten beschermen.

Nu artificiële intelligentie in staat is om de stem en het gezicht van een bekend persoon op een zo goed als levensechte manier te reproduceren, rijst de vraag hoeveel zo’n digitaal evenbeeld waard is en welke de rechten zijn van een acteur, beroemdheid of diens nabestaanden. De Vlaamse deepfakespecialist Chris Umé, die eerder deze maand een bijzonder levensechte Elvis Presley opvoerde in de finale van America’s got talent, vertelde aan deze krant hoe hij hoopt om met de rechthebbenden van overleden beroemdheden te onderhandelen. In de toekomst wil hij volledig synthetische versies aanbieden van het lichaam, het gezicht en de stem van zo’n persoon, voor gebruik in onder meer films, reclamespots en ‘live’ concerten.