Europa schort 7,5 miljard euro subsidies Hongarije op

De Europees Commissaris Johannes Hahn, belast met Begroting en Administratie, heeft zondag opgeroepen om Hongarije naar schatting 7,5 miljard euro aan Europese fondsen te onthouden. De reden? Europa maakt zich grote zorgen over de corruptie in het land.

7,5 miljard euro komt overeen met 65 procent van de toegezegde fondsen voor drie operationele programma’s in het kader van het zogenaamde cohesiebeleid. De sanctie is bedoeld om premier Viktor Orbán te dwingen afdoende maatregelen te treffen tegen de corruptie en fraude in het land met EU-geld.

Rechtsstaatmechanisme

De opschorting is nog niet definitief, de aanbeveling om Hongarije financieel te straffen moet nog goedgekeurd worden door de lidstaten. Dat moet binnen de maand gebeuren. Als minstens 15 landen ‘ja’ zeggen, krijgt Hongarije eerst de kans om te antwoorden, een eventuele bevriezing van de 7,5 miljard euro zal niet voor november gebeuren. Het is wel een zoveelste stap in het proces dat de Europese Unie in april opstartte om Hongarije in het gareel te doen lopen. Ook tegen Polen lopen dreigementen in die zin.

De basis voor de (eventuele) sancties is het nieuwe rechtsstaatmechanisme (°2021), dat Brussel de armslag geeft om lidstaten financieel te treffen ‘om de begroting te beschermen’, als ze de kernwaarden van de EU schenden. Bijvoorbeeld de scheiding der machten. Het is voor het eerst dat de Commissie grijpt naar het rechtsstaatmechanisme.

Zowel Hongarije als Polen vocht eerder al het mechanisme aan, maar beet in het zand voor het Europese Hof van Justitie.

Unaniem

Het besluit om de financiële sanctie op te leggen werd unaniem genomen door commissarissen, zei Hahn, tijdens hun collegevergadering die uitzonderlijk eerder op de ochtend werd gehouden. De commissie is het beu dat Hongarije elk jaar miljarden int uit de EU-begroting, maar de grootschalige corruptie in het land blijft aanhouden.

Nu, de commissaris slaat en zalft: de regering-Orbán probeert wel degelijk verandering teweeg te brengen, luidt het. ‘Hongarije is daadwerkelijk in beweging gekomen.’ Sinds de eerste waarschuwingen vanuit Brussel zijn er al ‘corrigerende maatregelen’ getroffen in Boedapest om de problemen aan te pakken. Die problemen zijn onder meer ‘systematische onregelmatigheden’ in het openbare aanbestedingsproces, belangenconflicten van overheidsambtenaren en gebrekkige opvolging van de besteding van Europese middelen. Hongarije heeft recent een taskforce opgericht tegen corruptie, zijn strafwetboek gewijzigd en een elektronisch systeem uitgerold voor openbare aanbestedingen.

De aanbeveling van de Europese commissarissen komt amper drie dagen na de verklaring van het Europees parlement dat Hongarije in de praktijk geen democratie maar een autocratie is. Dat is, volgens het parlement, de schuld van premier Viktor Orbán.

‘Nieuwe toezichthouder’

Vanuit Hongarije kwam er zondagnamiddag een reactie. Tibor Navracsics, de Hongaarse minister die verantwoordelijk is voor onderhandelingen met de EU, zei dat zijn land aan alle zeventien vereiste maatregelen zal voldoen, zodat de subsidies niet geschrapt hoeven te worden. De Hongaarse regering zal vrijdag wetsvoorstellen naar het parlement sturen voor de oprichting van een onafhankelijke autoriteit die toezicht houdt op de besteding van EU-fondsen. Deze nieuwe toezichthouder zou half november aan het werk kunnen gaan.

Hongarije heeft ook al toegezegd met andere maatregelen tegen corruptie te komen, zoals strengere regels tegen belangenverstrengeling en meer bevoegdheden voor rechters om corruptie aan te pakken.