Vorig jaar bijna 200 ton ‘Antwerpse coke’ onderschept

Een update over de Europese drugsmarkt, opgesteld door politieorganisatie Europol en het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving, maakt opnieuw pijnlijk duidelijk hoe België een centrale rol speelt in de trafiek van cocaïne en intussen ook methamfetamine.

Politie en douane namen vorig jaar in verschillende landen niet minder dan 194 ton cocaïne in beslag die verband hield met Antwerpen. Een groot deel daarvan, bijna negentig ton, werd in de haven zelf onderschept – dat cijfer raakte begin dit jaar al bekend. Als daar de vangsten in de landen van afzending worden bijgeteld, komt het totaal op bijna tweehonderd ton ‘Antwerpse’ coke, blijkt uit dit nieuwe rapport.

Voor Nederland is sprake van 73 ton in beslag genomen cocaïne in het land zelf, voor Spanje van 56 ton en voor Frankrijk ruim 19 ton. ‘Samen namen deze vier sleutellanden meer dan 240 ton cocaïne in beslag in 2021, dat is meer dan het vorige Europese record (214,6 ton) uit 2020’, is de vaststelling.

(lees verder onder de grafiek)

De stijging aan in beslag genomen tonnen coke valt deels te verklaren door de al jaren toenemende aandacht voor de cocaïnetrafiek. Politie, douane en andere diensten werken er intensief op, wat ook leidt tot meer vangsten. Zeker voor België speelt ook het Sky ECC-dossier een rol. Door toegang te krijgen tot de ongefilterde communicatie van drugsnetwerken, onderschepten speurders vorig jaar tonnen drugs.

België blijft dus het favoriete invoerland van drugssmokkelaars. Samen met Nederland en Spanje is het goed voor driekwart van het Europese totaal aan inbeslagnames. België schopt het als enige Europese land zelfs tot de top vijf van landen met de hoogste aantallen inbeslagnames. (lees verder onder de grafiek)

Doden in de gevangenis

De belangrijkste productielanden van cocaïne zijn Colombia, Peru en Bolivia. Toch was het witte poeder dat Belgische speurders in de periode 2018-2021 in Antwerpen aantroffen vooral afkomstig uit Ecuador, en meer bepaald de containerhaven Guayaquil. De hoeveelheden die van daaruit werden verscheept, stegen van zes ton in 2018 naar 56 in 2021. Om de precieze redenen daarvoor te kennen, is meer onderzoek nodig, menen Europol en het Waarnemingscentrum EMCDDA. ‘Dat gezegd zijnde: Ecuador deelt wel twee landsgrenzen met Colombia en Peru en is het laatste decennia geëvolueerd van transitland naar een grote hub voor de trafiek. Het begint nu ook uit te groeien tot een producerend land.’

Die evolutie leidt tot zwaar geweld tussen lokale bendes die in onderaanneming werken voor Colombiaanse en Mexicaanse kartels. ‘Tussen 2020 en 2021 was er bijna een verdubbeling van het aantal moorden, waaronder gewelddadige rellen onder gevangenisbendes waarbij honderden gevangenen omkwamen. Die moorden hebben te maken met de cocaïnetrafiek in het land.’

Bronnen binnenin

In Antwerpen, maar ook in Rotterdam, worden drugs vaak aangetroffen tijdens de uithaalactie zelf, waarbij de criminelen op de haventerminal de container openbreken om er van tussen de legale goederen de tassen met coke te halen. De afzender en ontvanger van die container weten doorgaans niet dat die werd ingeschakeld voor de drugstrafiek. ‘Dat baart ons zorgen omdat het aantoont hoe de criminele netwerken de havens bij de bron en bij de bestemming hebben geïnfiltreerd’, vinden de onderzoekers. ‘Dat wijst op corruptie, want de criminelen hebben voor dit soort acties de hulp nodig van medewerkers in de haven zelf. Via hen geraken ze aan het nummer van de container, het nummer van het douanezegel en de locatie.’

Die bezorgdheid over de corruptie zal de Belgische politie en beleidsmakers herkenbaar in de oren klinken. Ook zij waarschuwen al jaren voor de verstrengeling tussen de onder- en bovenwereld. Verschillende gerechtelijke dossiers hebben dat ook al bewezen.

(lees verder onder de grafiek)

Cocapasta

Samen met Spanje en Nederland rekent het rapport ook België tot de Europese landen waar intussen zuivere cocaïne wordt geproduceerd. Dat gebeurt aan de hand van ingevoerde cocapasta of cocaïnebasis. Beide ontstaan bij verschillende stappen in het productieproces. In Nederland zijn labo’s aangetroffen die waren gebouwd volgens Colombiaanse plannen, maar meer gesofisticeerd. ‘Dit betekent dat zendingen van mogelijke grote hoeveelheden cocapasta Europa worden binnengesmokkeld. Maar tot nu toe zijn er geen grote inbeslagnames in Europa geweest. Die smokkel wijst op een gat in onze inlichtingen, deze dreiging moet beter worden opgevolgd.’