70.000 Vlamingen kunnen hun bloed laten testen op PFAS

‘Geschrokken en aangedaan’, zo reageerde Carolien Van der Cruyssen (38) toen ze eind vorig jaar de resultaten ontving van haar bloedonderzoek. Daarin werd 29,4 microgram PFOS per liter aangetroffen, goed voor drie keer de alarmdrempel die de overheid hanteert voor de aanwezigheid van de ‘eeuwige chemicaliën’ (DS 27 oktober). Van der Cruyssen is een van de bijna 800 mensen die wonen binnen een straal van 3 kilometer van de 3M-fabriek in Zwijndrecht, de producent van de chemicaliën.

Zij konden vorig jaar al hun bloed laten onderzoeken, en de resultaten waren ontnuchterend. Liefst 59 procent had een onrustwekkend ­hoge concentratie PFOS in het bloed, hoger dan de zogenaamde ‘HBM-II-waarde’. Boven die drempel stijgt het risico op gezondheidseffecten: meer kans op een slechte immuunrespons na vaccinatie, diabetes type 2, verlaagde vruchtbaarheid en een lager geboortegewicht van baby’s.

   • Getuigenissen| Een mokerslag in de brievenbus

In de nasleep van dat eerste onderzoek kondigde Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) aan dat ook alle inwoners binnen een straal van 5 kilometer van de 3M-fabriek zich zouden kunnen laten testen. Vanaf vandaag kunnen zij zich online aanmelden, laat het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid weten.

Labocapaciteit

Het gaat om alle inwoners van Zwijndrecht en de Antwerpse linkeroever. In Beveren kunnen de inwoners van Melsele en Kallo zich aanmelden, naast nog 127 adressen in Kruibeke. In tegenstelling tot bij het vorige bloedonderzoek, kunnen nu ook kinderen jonger dan 12 jaar zich aanmelden.

‘In totaal komen 60 à 70.000 personen in aanmerking’, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. ‘Elke omwonende die zich aanmeldt, zal gecontacteerd worden wanneer hij of zij aan de beurt is voor een bloedafname.’ Aanmelden kan via de PFAS-website van de Vlaamse overheid.

Door beperkingen in de labocapaciteit zullen die afnames over meerdere jaren gespreid moeten worden, zegt Moonens. ‘Het kan dus even duren voor mensen gecontacteerd worden. Het algemene principe dat we zullen hanteren, is dat wie dichter bij de 3M-fabriek komt, eerst aan de beurt zal komen. De volgorde van aanmelding speelt geen rol.’ De afnames gaan van start in het najaar.

‘Op basis van de resultaten kan niet voorspeld worden welke gezondheidsgevolgen er zijn of zullen komen’, zegt Moonens nu al. ‘Wel geeft het mensen zicht op hun opgebouwde blootstelling en kan het hen motiveren om de maatregelen goed te volgen, en om zo bijkomende blootstelling aan PFAS zo veel mogelijk te vermijden.’