Binnenland
Dit weten we al over het Vlaamse krokusakkoord
De Vlaamse regering heeft dinsdagnacht een akkoord bereikt over het stikstofdossier en de bouwshift, de twee heikele dossiers die al een hele tijd op de regeringstafel lagen. Voor de aanpak van stikstof wordt 3,6 miljard vrijgemaakt. Voor betonstop gaat het om 675 miljoen euro tot 2030. Hieronder een overzicht van het akkoord.
Wat is stikstof?
Stikstof is een onschadelijk gas dat overal om ons heen zit. Maar als het zich gaat binden met zuurstof of waterstof ontstaan reactieve stikstofverbindingen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Stikstofoxiden ontstaan door verwarmingsprocessen in verkeer, industrie of gebouwenverbranding, ammoniak ontstaat uit de mest van dieren.
Stikstof is een onschadelijk gas dat overal om ons heen zit. Maar als het zich gaat binden met zuurstof of waterstof ontstaan reactieve stikstofverbindingen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Stikstofoxiden ontstaan door verwarmingsprocessen in verkeer, industrie of gebouwenverbranding, ammoniak ontstaat uit de mest van dieren.
De regering-Jambon werkte de voorbije weken grotendeels in de luwte aan een akkoord over twee complexe dossiers, met name het stikstofdossier en de bouwshift, ook bekend als de betonstop.
Wat het eerste dossier betreft, toonde De Standaard recent aan dat de huidige stikstofboekhouding rammelt. Bovendien bezorgt het stikstofdossier de Vlaamse regering al veel langer kopzorgen. Verschillende stikstofarresten, te beginnen met het arrest over een kippenstal in Kortessem in februari 2021, gaven Vlaanderen te kennen dat het dringend met een sluitend stikstofkader op de proppen moest komen.
Dit staat in het stikstofakkoord
• 40 veebedrijven en twee mestbedrijven, die als grote vervuilers de code rood gekregen hadden, moeten dicht. Met 18 bedrijven erbij die al in een traject zaten om hun vee-activiteit stop te zetten, komt dat op het eerder op de week genoemde getal van 60. Tegen 2025 moeten die bedrijven dicht, vijf jaar eerder dan de datum 2030 die eerder vooropgezet was.
• Van de meest vervuilende bedrijven in de groep die de code ‘oranje’ kregen, zouden er ongeveer 120 een aanbod krijgen om vrijwillig de deuren te sluiten, met een financiële compensatie. Passen ze hun bedrijfsvoering aan zodat ze wel aan de milieuvoorwaarden voldoen, dan mogen ze voortdoen. Voor investeringen om hun stikstofuitstoot naar beneden te halen, bijvoorbeeld door nieuwe installaties in de stallen te plaatsen of op ander veevoeder over te schakelen, kunnen ze overheidssteun krijgen. De landbouwers moeten hun keuze maken tussen 2024 en 2026. Hoe vroeger iemand stopt, hoe hoger de uitkoopsom.
• Los daarvan komt er nog een vergoedingssysteem voor vrijwillige uitkoop van andere varkenshouders die aan stoppen denken. Omdat de varkenssector in crisis zit, biedt dit ondernemers een exit.
• In waardevolle bos- en natuurgebieden zal er vanaf 2028 een mestverbod gelden.
• Varkensstapel wordt met 30 procent ingekrompen
• Alle varkens- en pluimveebedrijven die geen emissiearme stallen hebben moeten hun uitstoot tegen 2030 met 60 procent terugbrengen.
• Voor de aanpak rond het Turnhoutse Vennengebied, waar de situatie erg slecht is, wordt een intendant aangesteld. Dat is Piet Vanthemsche, voormalig voorzitter van de Boerenbond en voormalig gedelegeerd-bestuurder van het Voedselagentschap.
• De grootste impact is er op de varkens- en pluimveebedrijven. Voor rundvee zijn de gevolgen van de maatregelen minder drastisch. Voor biobedrijven en kleine, familiale landbouwbedrijven zullen minder strenge regels gelden.
• Al deze maatregelen zouden er toe moeten leiden dat de veestapel de facto inkrimpt. Hoeveel, is op dit moment nog niet duidelijk.
• De Vlaamse regering maakt tot 2030 in totaal 3,6 miljard euro vrij voor het stikstofdossier. 2,3 miljard euro van dat bedrag zijn nieuwe middelen. Dat heeft Vlaams minister-president Jan Jambon gezegd in het Vlaams Parlement.
Dit is beslist over de bouwshift
• Behalve het stikstofdossier, was er ook de kwestie van de bouwshift of betonstop. Die moet ervoor zorgen dat er tegen 2040 in Vlaanderen geen open ruimte meer wordt aangesneden.
• In principe moet er 30.000 hectare grond gevrijwaard zijn tegen 2040. Afhankelijk van hoe royaal de eigenaars van die gronden vergoed worden voor de planschade, zou de bouwshift tussen 6,6 miljard en 31,5 miljard euro kosten, zo berekenden experts eerder.
• De Vlaamse regering concentreert zich op de 12.700 hectare woonuitbreidingsgebied, dat ze eerder onder een ‘stolp’ heeft geplaatst, wat betekent dat het alleen bebouwd kan worden of een andere bestemmingen krijgen na een beslissing van de gemeenteraad. Daardoor dreigde het gebied tot 2040 bevroren te blijven. De Vlaamse regering maakt het nu toch mogelijk voor gemeenten om sneller de bestemming te wijzigen. Als gemeenten de bestemming willen wijzigen naar bos, financiert de Vlaamse overheid twee derde, voor andere natuurdoeleinden of landbouw is het de helft.
• Om dat te financieren, komt er een bouwshiftfonds, van 100 miljoen euro per jaar, een investering van 1,8 miljard euro tegen 2040, wanneer volgens de principes van de bouwshift er geen open ruimte meer verloren mag gaan. Met het geld zullen eigenaars voor 100 procent van de marktwaarde van hun eigendom vergoed worden als hun grond in woonreservegebied wordt omgezet in bosgrond of landbouwgebied.
plus-artikels kunt lezen?
Ontvang meldingen bij belangrijk nieuws.
