Ontslagprocedure voor twee toplui GBA

De Kamer heeft met een grote meerderheid beslist om een ontslagprocedure op te starten tegen David Stevens, de voorzitter van de Gegevensbeschermingsautoriteit en tevens directeur van het Algemeen Secretariaat, en tegen Charlotte Dereppe, directeur van de Eerstelijnsdienst.

Op die manier hoopt de Kamer schoon schip te maken. De GBA was disfunctioneel geworden: de vijf directeurs, die elk min of meer autonoom een afdeling van de organisatie besturen, konden al maanden niet meer door eenzelfde deur. Een van hen, Alexandra Jaspar, was in december met slaande deuren opgestapt. Zij was onder meer niet te spreken over het feit dat haar voorzitter, David Stevens, was toegetreden tot de Data Against Corona Task Force van de regering – ze zag daarin een onoverkomelijk belangenconflict.

Het interne geruzie gaf aanleiding tot een audit van het Rekenhof, die volgens de kamercommissie Justitie voldoende bezwarend materiaal bevatte om een ontslagprocedure op te starten tegen Stevens en Dereppe. De voltallige Kamer is de commissie Justitie daar donderdag in gevolgd.

‘Dit is natuurlijk niet aangenaam’, reageert Stevens. ‘Maar aan de andere kant geeft het mij wel de mogelijkheid om eindelijk ten gronde aan te tonen dat ik geen zware fout heb gemaakt.’ Wat Stevens en Dereppe precies wordt aangewreven, is niet publiek gemaakt. Zij mogen zich nu verdedigen tijdens een procedure achter gesloten deuren in de commissie Justitie. Kristien Van Vaerenbergh (N-VA), voorzitter van de commissie, wil de procedure tegen Dereppe en Stevens snel afwerken. ‘Dit dossier sleept al lang genoeg aan’, zegt ze.

Maar topleden ontslaan van een onafhankelijke organisatie zoals de GBA, ligt in de Europa Unie erg moeilijk. Het artikel 45 van de wet tot oprichting van de GBA stelt dat een directeur alleen kan worden afgezet als zware fouten kunnen worden aangetoond of als de persoon niet meer voldoet aan de basisvoorwaarden voor de functie. Hoe dan ook is de kans groot dat zo’n ontslagprocedure wordt aangevochten bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg.

Experts

In dat geval staat ons land opnieuw internationaal te kijk. De GBA-affaires hadden al de aandacht van de Europese Commissie getrokken: die maakt bezwaar over de aanwezigheid in de organisatie van enkele leden die niet voldoende onafhankelijk zijn. Het gaat vooral over twee personen: KU Leuven-professor Bart Preneel (maar dat probleem is inmiddels opgelost omdat hij vrijwillig ontslag nam uit een andere functie) en vooral Frank Robben. De topman van Smals en van de Kruispuntbank weigert vrijwillig op te stappen.

Staatssecretaris voor Privacy Mathieu Michel (MR) heeft vorige vrijdag – rijkelijk laat, zeggen critici, aangezien Europa de kwestie al in juni vorig jaar aankaartte – een wetsontwerp voorgelegd dat de GBA hervormt. Het ‘probleem-Robben’ wordt daarin opgelost door de rol van externe experts in de GBA in te perken: die kunnen in ieder geval geen stemrecht meer hebben. De interne conflicten hoopt Michel aan te pakken met een betere structuur. Zo zullen de vijf directeurs voortaan collegiaal moeten beslissen, zodat er meer lijn komt in de uitspraken van de GBA. Maar het duurt wellicht nog maanden voor de nieuwe wet goedgekeurd raakt. Intussen werkt de GBA op de oude manier verder. Zonder voorzitter, want het driejarig voorzitterschap van David Stevens loopt af. De opgestapte Alexandra Jaspar had zijn rol moeten overnemen.

Zonder voorzitter, met één directeur die is opgestapt en twee tegen wie een ontslagprocedure loopt, lijkt de kans klein dat de al zo bekritiseerde werking van de GBA de komende weken verbetert. ‘Wij zijn niet vleugellam’, zegt Hielke Heymans, directeur van de Geschillenkamer van de GBA. ‘Het zal niet eenvoudig zijn, maar de organisatie staat er en moet kunnen blijven functioneren. Wij willen er zijn voor de burgers.’

Lees ook

19/01/2022

 Reconstructie | De vechtpartij over onze privacy