
Podcasttips | Typisch true crime: even onweerstaanbaar als problematisch
We gaan overstag voor een bedenkelijke misdaadreeks en trekken de bergen in met een groep Nederlandse alpinisten. De jongeren van het Londense Brent verwelkomen ons in hun leefwereld.
Vorige week lanceerde De Standaard de wekelijkse podcast Radar. Laat ons weten wat je ervan vond via podcasttips@standaard.be.
Zaterdag horen we cinefiel Jeroen Struys vanop het filmfestival in Venetië over Dune en wat die scifiprent betekent voor de bredere filmindustrie. Literair recensent Sam De Wilde wikt en weegt de hype rond de Ierse schrijfster Sally Rooney. En chef cultuur Filip Van Ongevalle lokt je uit je kot met de Pass kunstroute in de Vlaamse Ardennen.
Journalist Wouter Woussen ging op bezoek bij de ouders van Patrice Braut, de enige Belg die omkwam bij 9/11. Zaterdag zal het twintig jaar geleden zijn dat 2.977 mensen omkwamen bij de terreuraanslagen in New York.
Beluister hun verhaal in ‘DS Vandaag’ >
1. ‘Firebug’, even problematisch als onweerstaanbaar
De waarheid overtreft fictie. Letterlijk. Dat is, in een notendop, de pitch voor deze smeulende true crime-podcast. Een manuscript voor een thriller vanuit het standpunt van een brandstichter vertoont opvallend veel gelijkenissen met een reeks waargebeurde branden. Bij de politiediensten gaan de alarmbellen af. Meer dan dertig jaar na de feiten reconstrueren de makers van Crimetown hoe een gewiekste pyromaan jarenlang ongemerkt zijn gang kon gaan.
Alvast een waarschuwing: meer wil je niet weten voor je aan deze whodunnit begint. Google verklapt meteen hoe de vork aan de steel zit, dus doe het niet.
Ik kan je wel al zeggen dat dit typisch true crime is. Firebug levert geen metacommentaar op het genre à la De Deventer mediazaak. De misdaad is evenmin een dekmantel voor een sociologisch portret, zoals in West Cork. De lugubere intrige vormt hier zonder gêne het lokmiddel. Het is gruwelen bij akelig voorgelezen fragmenten uit het manuscript en de misdadiger komt regelmatig zelf zijn zegje doen.
Daar kan je ernstige ethische vragen bij stellen. Spelen de voorleesmomenten niet gewoon in de kaart van de op aandacht kickende brandstichter? Tegelijk zijn het zonder twijfel de meest beklijvende fragmenten uit deze zevendelige reeks.
En zo strandt Firebug op de eeuwige tweespalt van true crime: is dit problematische geweldporno? Allicht. Is dit een onweerstaanbare thriller? Evenzeer.

2. ‘Sisyphus’, of waarom iemand in godsnaam een berg wil bedwingen
Je kent het schilderij wel: over de schouder van een man kijk je mee naar een weergaloos berglandschap. ‘De wandelaar boven de nevelen’, een mijlpaal van de romantiek. Ook in de literatuur is alpinisme een heus genre, met Into the wild van Jon Krakauer als bekendste exponent. Bergbeklimmen spreekt tot de verbeelding.
Het mag dus niet verbazen dat de Nederlandse omroep NTR brood zag in Sisyphus, een verhalende podcast over de eerste Nederlandse missie naar een bergtop hoger dan 8.000 kilometer. De kwieke zeventigers halen voor de micro van David de Jongh herinneringen op aan de kou, stakende sherpa’s en de sputterende groepsdynamiek.
De ingrediënten voor een spannend, menselijk relaas liggen voor het rapen. De Jongh, nochtans een ervaren televisie- en filmmaker, slaagt er helaas niet in om er een sprankelend geheel van te maken. Het scenario mist de scherpe randjes om tot een beklijvende montage te komen.
Gelukkig spreken de sterke getuigenissen voor zich. Je nekharen komen overeind wanneer een van de expeditieleden vertelt over zijn beste vriend die bij een eerdere missie om het leven kwam in de bijtende koude. ‘Je weet dat er mensen dood kunnen gaan’, zegt Gerard. ‘Maar het weten en het voelen zijn toch twee heel andere dingen. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik daar dood zou gaan. Anders was ik er never, nooit heen gegaan.’
Romantiek heeft inherent een donker randje. Dat het kader hier zo flets kleurt, is een gemiste kans.

3. ‘Vent Documentaries’ geeft een stem aan de stad
‘In plaats van méér mensen uit minderheidsgroepen aan te trekken, is er in stilte een omgekeerde beweging bezig. Ze zijn weg aan het lopen, hun eigen ding aan het doen’, schrijft Dalilla Hermans deze week in een vlammende column.
Vice biedt met Vent Documentaries mogelijk een antwoord. In samenwerking met de hyperdiverse Londense borough Brent geeft het de micro door aan de lokale jongeren. Zij bepalen de verhalen. De journalisten van Vice bezorgen hen de tools en ervaring om die te vertellen. De crux: het medium werkt in functie van de jongeren en niet omgekeerd.
Dat levert een brede rist aan kwesties op, het een al serieuzer dan het ander. De 20-jarige Santos zoekt uit waarom iedereen hem altijd per ongeluk Carlos noemt. Twitterende Amber wil weten of al dat ‘cancellen’ wel zin heeft. En Nora vraagt zich af waarom het altijd de zwarte jongens zijn die van school gegooid worden. Het is maar een greep uit de onderwerpen die jongeren bezighouden.
Vent Documentaries kreeg in het Verenigd Koninkrijk al heel wat lof toebedeeld. Op de British Podcast Awards gingen de jonge makers aan de haal met de prijs voor Podcast van het Jaar, Slimste Podcast, en Beste Documentaire.
Mediamakers, take note.