Elke Decruynaere: ‘Ja, we zijn in de fout gegaan’

Crisiscommunicatie is geen vak waar het Gentse stadsbestuur in uitblinkt – herinner u het onbeholpen filmpje en de cri du coeur van burgemeester Daniël Termont (SP.A) vlak nadat de Optima-affaire was uitfgebarsten. Ook deze week stond de coalitie met de mond vol tanden toen de VRT schrijnende wantoestanden in de Gentse sociale woningen blootlegde. Voor de camera’s van Terzake wrong Groen-schepen Elke Decruynaere zich in allerlei bochten om uit te leggen wat niet uitgelegd kon worden. Met alle gevolgen vandien. Een dag later probeert ze haar verslagenheid om te zetten in strijdvaardigheid.

Hoe voelt u zich nu?

‘Ik heb er niet van geslapen, maar ben strijdvaardiger dan ooit. Ik ben net in de politiek gegaan om op sociaal vlak iets te kunnen betekenen voor de mensen, dus de kritiek komt extra hard aan. Maar tegelijkertijd sterkt ze me ook en denk ik: “Kop op en doorgaan, Elke!”. Het is nu voor iedereen duidelijk dat er nog veel moet gebeuren op dat vlak.’

‘Een van de treurigste en slechtste politieke interviews in tijden’, noemde oud-journalist Walter Zinzen uw passage in Terzake.

‘Tja. Ik weet natuurlijk dat het een slecht interview was, maar de schandpaal van de sociale media is wel héél hard. Sommige mensen zeggen mij dat ik beter gewoon geen interview gegeven had. Veel andere politici zouden wegkijken, maar ik wou me niet verstoppen.’

Zoals uw burgemeester, die geen interview wilde geven?

‘Ik wil niemand met de vinger wijzen, hij heeft intussen gecommuniceerd. Maar goed, ik heb altijd op een moedige manier aan politiek gedaan, dus ik heb er geen spijt van dat ik de pers te woord gestaan heb. Wel over de manier waarop. Ik had beter moeten antwoorden. Maar je staat daar, je krijgt de vraag of je wist dat krotten verhuurd worden voor 500 euro per maand en je weet meteen: ja zeggen is niet goed, maar nee zeggen is ook niet goed.’

Dus voor eens en voor altijd: wist u het?

‘Ja. Het is te zeggen: de sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent beheert meer dan 9.000 woningen. De situatie van de Sint-Bernadettewijk was en is bekend: het is bijzonder moeilijk om daar te beslissen tot renovatie of sloop en vervanging, omdat het om bouwkundig erfgoed gaat. We hebben vorig jaar een studie besteld en dat is de reden waarom er nog niets gedaan is aan die woningen. Dus ik kende de situatie van de wijk, maar niet de individuele situatie van de mensen die er 500 euro huur betalen. Dat valt ook niet goed te praten, op geen enkele manier.’

Meteen is de tweede onbeantwoorde vraag beantwoord: ‘Is het stadsbestuur in de fout gegaan?’ Ja dus.

‘Ja. Elk krot dat bewoond wordt, is er een te veel. Dus in die zin zijn we in de fout gegaan. Maar ik wil het ook nuanceren, want er is deze bestuursperiode voor het eerst een inhaalbeweging gebeurd. Er zijn 900 sociale woningen gerenoveerd en er staan er nog eens 700 op de planning. Is daarmee alles opgelost? Neen natuurlijk. Maar wie zegt dat er niets is gebeurd, dat is ook niet waar.’

Voor een progressief bestuur blijft het een pijnlijk verhaal.

‘Oké, maar de manier waarop sommigen schijnbaar uit de lucht vallen – in het bijzonder de rechtse partijen – vind ik ook heel misplaatst. Wij zijn met Groen al héél lang bezig om die problematiek aan te kaarten, het is straf dat sommigen dat nu pas lijken te ontdekken terwijl het sociale beleid écht niet van hen zal komen als ze aan de knoppen zitten.’

Maar van Groen ook niet, zullen de kwetsbare huurders in de Sint-Bernadettewijk zeggen.

(zucht) ‘Jawel. We laten hen niet in de steek. Nogmaals: dit had niet mogen gebeuren. Maar het is wel de eerste bestuursperiode waarin Gent 17 miljoen euro extra voorziet voor sociale woningen. We renoveren en zetten nieuwbouw. En als het van ons afhangt, willen we nog méér sociale woningen, 20 procent is het streefdoel.

‘We hebben in januari al een Masterplan Wonen voorgesteld – lang voor de reportage – waarin we 90 miljoen euro voorzien voor betaalbaar en duurzaam wonen. We hebben op onze Nieuwjaarsreceptie gezegd dat we van wonen de inzet van de verkiezingen willen maken … Dat het op anderhalve week van de stembusgang gaat over wonen is dus goed, alleen had ik wel gehoopt dat het op een andere manier zou gebeuren. Maar goed, laten we het dan ineens maar eens over het woonbeleid hebben. Ik ben daar niet bang voor. Wíj hebben een realistisch plan én de eerlijkheid om toe te geven dat er nog heel veel werk aan de winkel is.’

Ik hoor bij uw eigen coalitiepartners dat de renovatie van de sociale woningen in Gent wellicht 450 tot 500 miljoen euro zal kosten, is 90 miljoen dan wel een realistisch en eerlijk cijfer?

‘Er zit een hele berekening achter, het is niet zomaar wat nattevingerwerk. 30 miljoen euro gaat naar renovaties, een deel willen we gebruiken voor het verhuren van budgethuurwoningen, enzovoort. Dus ja, het is een realistisch cijfer.’

Uit cijfers van de Vlaamse overheid blijkt dat gemiddeld een vierde van de sociale woningen dringend opgeknapt moet worden: dan kom je met 30 miljoen euro toch niet toe?

‘Dan zal de Vlaamse regering over de brug moeten komen, zeker op plaatsen waar de huurinkomsten erg laag liggen. Als stad willen we onze verantwoordelijkheid nemen, maar we zitten ook met een hele specifieke situatie omdat we zo’n verouderd patrimonium hebben. Er is nood aan een nieuwe aanpak. Ik hoop dat de grote verontwaardiging over de wantoestanden vandaag snel leidt tot een even grote consensus over een nieuwe aanpak.’

Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) is duidelijk: het is niet aan haar, maar aan de maatschappij. Die moet net als in Antwerpen duidelijke prioriteiten stellen en enkel kiezen voor renovatie.

‘Dat kun je toch niet maken? Er staan in heel Vlaanderen 125.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. Evenveel als in het begin van de regeerperiode. Wij zeggen duidelijk: het moet een en-en-verhaal zijn. Renoveren én bijbouwen. De N-VA en Open VLD willen nul sociale woningen er bij in Gent. Onze sociale plannen zijn de meest ambitieuze. Alleen zo kun je iets doen aan de kinderarmoede. Dat is dan het verschil tussen rechtse en sociale partijen.’

Met andere woorden: zolang een sociaal stadsbestuur voor de financiering van sociale woningen afhankelijk is van een (centrum-)rechts Vlaams bestuur, blijft de situatie zoals ze is?

‘Ik kan maar hopen dat de reportage een wake-upcall is voor Vlaanderen.’

Zoals ze er één was voor het progressieve, Gentse stadsbestuur?

(zwijgt even) ‘We hadden die mensen in die zeven ongeschikt verklaarde woningen eerder moeten herhuisvesten. Dat is zo.’

Vreest u, tot slot, dat dit dossier een invloed gaat hebben op de verkiezingen?

‘Ik weet het niet … Het is nog meer dan tien dagen. Ik zal er met opgeheven hoofd meer dan ooit voor gaan. Ik ben en blijf fier op wat we bereikt hebben. Ook als het gaat over sociale woningen hebben we een grote stap vooruit gezet. Ik hoop dat de mensen eerlijke politiek naar waarde schatten en het verschil zien tussen een realistisch woonplan en rechtse sfeerschepperij.’