‘Het beste voorhebben met je patiënten, is niet genoeg’

Kinderneuro-oncoloog Stefaan Van Gool heeft geknoeid met zijn klinische studies aan het UZ Leuven. Daaraan namen patiënten met levensbedreigende hersentumoren deel. Onder hen kinderen. Van Gool benadrukte tegenover zijn patiënten de voordelen, terwijl de werkzaamheid nog niet bewezen was.

‘Als het om een levensbedreigende ziekte gaat, zijn de spelregels voor klinische studies extra belangrijk’, reageert Ignaas Devisch, als professor aan de UGent gespecialiseerd in medische ethiek. ‘Het beste voorhebben met je patiënten is niet genoeg. Je moet bij een klinische studie ten allen tijde eerlijk zijn en patiënten op een begrijpelijk niveau informeren: de voordelen noemen, de nadelen én de zaken waarover er nog onzekerheid is. Alleen zo kan een patiënt een goede afweging maken of hij of zij wil deelnemen aan de studie.’

‘“Baat het niet, dan schaadt het niet” gaat niet altijd op. Je kan menselijk leed veroorzaken door te blijven behandelen, door te blijven proberen. Een patiënt die tijdens de studie overlijdt, heeft misschien niet het comfort gekregen dat een goede palliatieve zorg zonder experimentele behandeling had kunnen geven.’

‘Dat de patiënt een weloverwogen keuze heeft gemaakt voor de studie, moet dan ook op papier staan. Anders kan je later niet natrekken wat er wel of niet gezegd is tussen arts en patiënt. En alles wat grijze zone is, moet bij klinische studies worden vermeden.’

Bij het onderzoek naar de studies van Van Gool bleek dat hij studies had opgestart vooraleer die officieel goedgekeurd waren. Dat is evenwel van zeer groot belang, zegt Devisch. ‘Het ethisch comité en het geneesmiddelenagentschap bekijken in alle onafhankelijkheid of er voldoende wetenschappelijk bewijs is om de studie te starten en welke voor- en nadelen de patiënten zouden kunnen hebben. Reguliere geneeskunde staat of valt met gecontroleerde en betrouwbare procedures, samen met beslissingen die gebaseerd zijn op onderzoek en wetenschappelijk gefundeerde zorg voor patiënten.’