BrusselMet zijn tweet dat hij tweeduizend Amerikaanse militairen zo snel mogelijk wil terugtrekken uit Syrië, heeft Donald Trump vriend en vijand verrast. De ‘special forces’ staan daar Koerden bij in de strijd tegen IS. Volgens Trump is die terreurbeweging verslagen en is Amerikaanse aanwezigheid in Syrië daarom zonder grond.

Vertrek Mattis

Zijn adviseurs in de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken zijn het daar grondig mee oneens. Minister van Defensie Jim Mattis, een viersterrengeneraal op rust en een van Trumps meest invloedrijke raadgevers, is er bij de president op blijven aandringen dat de Amerikaanse contraterreurmissie in Syrië verre van afgelopen is. Mattis heeft Trump ook proberen uit te leggen dat een vroegtijdig Amerikaans vertrek nog meer chaos in de regio zou veroorzaken en de VS in moeilijkheden zouden brengen. Maar de laatste maanden sloeg Trump het advies van Mattis steeds vaker in de wind en werd de Defensieminister geregeld buiten belangrijke beleidsbesprekingen gehouden. Gisteravond laat maakte Trump op Twitter bekend dat Mattis eind februari met pensioen gaat. Mattis zelf beklemtoont ‘dat hij opstapt’. De communicatie getuigt van vijandigheid tussen de twee.

‘Mad Dog’ Mattis (zoals Trump hem graag noemde, red.) was verre van de enige stem die vurig pleitte voor het behoud van Amerikaanse troepen in Syrië. Trump is ervan overtuigd dat de terreurbeweging IS zou zijn uitgeroeid, omdat het territoriale ‘kalifaat’ van IS in Syrië en in Irak niet langer bestaat. Als dat de reden van Trumps terugtrekking is, verklaart het niet waarom de VS wel blijven in Irak, bovendien met 5.200 soldaten. De militaire operaties in Irak kosten de VS 11,8 miljoen euro per dag.

 De militaire operaties in Irak kosten de VS 11,8 miljoen euro per dag

Bovendien spreekt Trumps eigen ministerie van Defensie de redenering dat IS samen met het territoriale kalifaat zou zijn uitgeroeid, ronduit tegen. Een halfjaar geleden waarschuwde het Pentagon dat er in Syrië en in Irak nog zo’n 20.000 tot 30.000 IS-strijders overblijven. Zodra de grote Amerikaanse vijand vertrekt, is de kans reëel dat zij zich snel proberen te hergroeperen en met guerrillatactieken opnieuw terrein proberen te veroveren. In Raqqa, de voormalige Syrische ‘hoofdstad’ van IS, nam het aantal bomaanslagen en beschietingen door scherpschutters de laatste tijd al toe. Vorige week nog zei Brett McGurk, de speciale Amerikaanse gezant in de strijd tegen IS, dat het ‘roekeloos zou zijn om nu te zeggen: het kalifaat bestaat fysiek niet meer, laten we vertrekken’.

‘Gigantische vergissing’

Ook Republikeinse senatoren drukten tijdens een ontmoeting met vicepresident Mike Pence hun ongeloof over de beslissing uit. Senator Lindsey Graham zegt dat de president een ‘gigantische Obama-achtige vergissing’ maakt. Graham, lid van de defensiecommissie in de Senaat, is in Washington nochtans een van de hevigste medestanders van Trump.

In een striemend hoofdartikel fulmineerde ook The Washington Post dat Trump met de Amerikaanse terugtrekking uit Syrië een ‘gigantisch nieuwjaarsgeschenk geeft aan de Syrische president Bashar al-Assad, aan IS, aan het Kremlin en aan Teheran’.

Net als senator Graham al naar Trumps voorganger verwijst, merkt ook The Washington Post op dat Trump ‘in dezelfde val trapt als president Obama, toen hij in 2011 alle Amerikaanse troepen terugtrok uit Irak’. Drie jaar later dwongen de omstandigheden Obama opnieuw Amerikaanse soldaten te sturen. Trump had destijds felle kritiek op Obama’s ‘weifelende’ optreden in het Midden-Oosten. Hij oogstte zelf lof toen hij aan het begin van zijn ambtstermijn een gerichte raketaanval uitvoerde tegen Assads legerinstallaties, als antwoord op een chemische aanval door Assad.

‘Geen politieagent’

Maar al snel verloor ook Trump zijn appetijt in Syrië. Met Obama heeft hij alvast gemeen dat hij er ook niet van overtuigd is dat Amerika’s aanwezigheid in Syrië de machtsevenwichten daar fundamenteel zou kunnen veranderen.

Door de troepen terug te trekken, vervult hij een oude belofte. De terugtrekking uit Syrië is helemaal geen verrassing, zegt de president, omdat hij daar al jaren campagne voor heeft gevoerd. Hij heeft er geen trek in om Amerika de ‘politieagent van het Midden-Oosten’ te laten spelen, met ‘de inzet van biljoenen en van kostbare levens’, om anderen te verdedigen die ‘vaak niet eens waarderen wat we doen’, aldus de president, via Twitter. Hij concludeert retorisch: ‘Willen we daar misschien eeuwig blijven?’