Zelden verliep de maïsteelt zo dramatisch als dit jaar. En omdat ook het gras zwaar te lijden had onder de droogte, dreigt een rampjaar voor de veehouders.
Noodoogst van maïs zonder maïs
Maïsoogst in Tongerlo. Sebastian Steveniers
Zelden verliep de maïsteelt zo dramatisch als dit jaar. En omdat ook het gras zwaar te lijden had onder de droogte, dreigt een rampjaar voor de veehouders.
BrusselMisschien was het u al opgevallen: overal in Vlaanderen worden nu al maïsvelden leeggehaald. Wat er op die velden stond, was dan nog eens weinig soeps. ‘Drie dingen vallen op: het merendeel van de maïsplanten heeft weinig of nauwelijks kolven, heel wat planten zijn niet veel groter dan een meter – terwijl ze normaal drie meter worden – en ze zijn ook allemaal vroeger rijp en dor dan anders’, zegt loonwerker Geert Aerts, die nu al begonnen is met hakselen – het vermalen van volledige maïsplanten. ‘De meeste planten kunnen niet meer profiteren van de regen, ze nemen het water niet meer op. Andere loonwerkers zeggen het ook: half augustus hakselen is ongezien. Normaal beginnen we pas midden september.’
De magere maïs is een gevolg van de lange droogte. Vooral veehouders worden getroffen: veruit de meeste maïs die in ons land geteeld wordt, is bedoeld als veevoeder. ‘Maiskolven maken normaal gezien de helft van de opbrengst uit voor kuilmaïs (gehakselde maïsplanten, red.), dat vooral aan koeien wordt gegeven. Maar niet alleen de kwantiteit, ook de kwaliteit zal minder zijn. Zonder korrel is de voedingswaarde vermoedelijk veel lager’, zegt maïsexpert Gert Van De Ven van het Landbouwcentrum voor Voedergewassen (LCV). ‘Voor onder meer de varkensboeren is het nog erger: zij hebben enkel de maïskorrels nodig. Planten zonder kolven leveren voor hen helemaal niets op.’
Wie echt met miezerige planten zit, komt soms voor moeilijke keuzes te staan. ‘Maïsplanten van nog geen meter laten hakselen is duurder dan wat het oplevert’, weet Van De Ven. ‘Toch zijn er boeren die ervoor betalen: als ze onvoldoende eten voor hun dieren hebben, dan telt elke gram.’
Gras na maïs
‘Het is niet omdat er nu weer groen gras opduikt, dat de voedingswaarde ervan volstaat voor dieren’ Stijn De Roo Woordvoerder Boerenbond
Stijn De Roo
Woordvoerder Boerenbond
Niet alle regio’s zijn even hard getroffen. ‘Noord-Limburg heeft het hardst afgezien. Daar is men al begin augustus begonnen met de “noodoogst” van maïs. In de streek van Tongeren en in delen van Oost- en West-Vlaanderen zullen er wel nog even planten staan, daar is er meer regen gevallen’, aldus Van De Ven. ‘Maar zelfs op een goed veld ligt de opbrengst wellicht 30 tot 40 procent lager.’
Het is een mogelijkheid om nu nog gras te zaaien op lege maïsvelden. ‘Als het nog groeit – dat zal nog van het weer afhangen - dan kan gras nog wat ruwvoeder opleveren, maar het kan niet dienen ter vervanging van maïs’, merkt Van De Ven op. ‘Gras is een bron van eiwitten, maïs een bron van energie. De voedingswaarden zijn sterk verschillend. Gras kan eventueel nog een inkomen opleveren, maar het kost ook geld om het te zaaien. En bovendien is er geen garantie dat het voldoende zal regenen.’
KMI beslist
De totale balans voor gras zal dit jaar eveneens pover zijn. ‘In een normaal jaar zijn er vijf à zes goede sneden (oogsten van gras, red.)’, zegt woordvoerder Stijn De Roo van de Boerenbond. ‘Tijdens de droogte zijn er twee weggevallen. En het is nog maar de vraag of het najaar iets oplevert. Het is niet omdat er nu weer groen gras opduikt, dat de voedingswaarde ervan volstaat voor dieren.’
Sebastian Steveniers
Gras (bijna 240.000 hectaren) en maïs (ongeveer 170.000 hectaren) nemen samen meer dan de helft van de 650.000 hectaren Vlaams landbouwareaal in beslag. Omdat het hakselen, oogsten en snijden nog lang niet gedaan is, is het nog te vroeg om een precieze inschatting te maken van de schade. Op vraag van Vlaams minister van Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) zal het KMI uitmaken of de voorbije zomer uitzonderlijk was – een situatie die gemiddeld slechts om de twintig jaar terugkeert. Opvallend: vorig jaar was de droogte ook al uitzonderlijk. Na een dergelijke erkenning kunnen getroffen landbouwers beroep doen op het Landbouwrampenfonds.
Maïsmeel invoeren
Wellicht zullen heel wat veehouders voeder moeten inkopen. ‘Vorig jaar was wel goed voor maïs en gras, dus hebben sommige boeren nog een buffer liggen. Maar anderen zullen bijvoorbeeld maïsmeel moeten invoeren uit het buitenland’, zegt Van De Ven. ‘En aangezien het ook in onze buurlanden droog is geweest, zouden de prijzen hoog kunnen oplopen. Het is ook voor ons koffiedik kijken hoe alles zal verlopen, het is de eerste keer dat we hiermee geconfronteerd worden.’
‘Half augustus maïs hakselen is ongezien. Normaal beginnen we pas midden september’
Geert Aerts
Loonwerker
Op veel velden is de maïs nog geen meter hoog. Sebastian Steveniers
‘Alles geteeld in open lucht heeft afgezien’
De voorbije weken bleek al dat de droge, hete zomer een uiteenlopend effect gehad heeft op de land- en tuinbouw. De ene dag ging het over de overproductie van tomaten en paprika’s, de andere over de desastreuze aardappelteelt. Wat vaart er nu wel en niet goed bij het warme weer?
‘Het is nog te vroeg voor een precieze balans. Misschien kan regen in de komende weken nog een verschil maken’, zegt Stijn De Roo, woordvoerder van De Boerenbond. ‘Maar algemeen kan je stellen dat alles wat in open lucht geteeld wordt, afgezien heeft van de droogte. Door te beregenen konden sommige landbouwers enigszins compenseren, maar lang niet genoeg.’
‘Voor de gewassen in kassen, zoals tomaten, is het een ander verhaal. Die worden onder gecontroleerde omstandigheden gevoed – de juiste hoeveelheden op het juiste moment – en zijn doorgaans gebaat bij veel zonlicht. Het vele licht is omgezet in veel plantenweefsel.’
De peren worden sinds deze week geoogst, op de appelen is het nog even wachten. ‘Ook voor deze vruchten kunnen we nog geen schattingen maken. Maar door de droogte zijn ze kleiner, waardoor er wellicht een onderaanbod zal zijn van het juiste formaat. Ze zullen daarentegen wel zoeter zijn. Wat dat voor de prijs betekent, moet nog blijken’, besluit De Roo. (loa)
