Brussel ‘Dit is slavernij. Dit moet stoppen.’ Ernesto Iglesias schuwt de grote woorden niet. ‘Het flesje water dat ik nu vasthoud? Het cabinepersoneel van Ryanair krijgt zelfs dat niet, maar moet ervoor betalen. Het zegt veel over het bedrijf.’ Iglesias is afgevaardigde van de Spaanse vakbond USO. Samen met collega’s uit Portugal en Italië bliezen ze in Brussel verzamelen om de stakingsacties van het cabinepersoneel te bespreken. Ook de Belgische bonden sluiten zich bij de staking aan. Het resultaat: op 25 en 26 juli zullen tweehonderd vliegtuigen in die vier landen aan de grond blijven. Het zal de grootste actie uit de geschiedenis van Ryanair worden.
De Ryanair-vakbonden slaan over de grenzen heen de handen in elkaar: eind juli wordt er gelijktijdig gestaakt in Spanje, Portugal, Italië en België. Jimmy Kets
De bonden eisen dat Ryanair-werknemers de rechten krijgen toegekend die in hun thuisland gelden, en niet de Ierse. Ze willen in elk land sociale verkiezingen, een vakbondsvertegenwoordiging en een aanpassing van de arbeidsvoorwaarden. ‘We hebben geprobeerd te onderhandelen, maar kregen geen gehoor’, zegt Iglesias. ‘Actie voeren is het enige wat we nog kunnen doen. Het is jammer dat door de houding van Ryanair de passagiers worden getroffen. Het is allemaal de schuld van Michael O’Leary.’
Allemaal samen
Dat vakbonden uit verschillende landen samen staken, komt niet uit de lucht vallen. Toen eerder dit jaar de Portugese werknemers staakten, trachtte Ryanair de actie te breken door personeel uit andere landen in te schakelen. ‘De vlucht Lissabon-Madrid-Lissabon werd toen simpelweg de vlucht Madrid-Lissabon-Madrid’, zegt de Spaanse vakbondsvrouw Monique Duthiers. ‘Dat is illegaal, want staken is een recht.’
‘Ik zou meteen elders kunnen werken. Maar dat doe ik niet, uit principe. Ik wil Ryanair veranderen. Beter maken’
Pedro
Spaanse werknemer
‘Toen begon het idee te dagen dat we dit pan-Europees moeten aanpakken’, voegt Paul Buekenhout van het Belgische ACV eraan toe. ‘Dat was het kantelpunt.’ Door de krachten te bundelen, wordt het voor Ryanair veel moeilijker de staking te breken door buitenlandse krachten in te vliegen. ‘Ook de Duitse bonden hebben al laten weten dat ze de staking niet zullen breken’, zegt Buekenhout.
De wil bij het personeel om te staken, valt deels te verklaren door de veranderende tijden. ‘Toen ik dertien jaar geleden bij Ryanair begon, was ik 19 jaar’, zegt Steve, een Belgische medewerker. ‘Dan is alles een feest. Pas wanneer je ouder wordt, merk je dat er van alles niet klopt. En leer je je rechten kennen.’ Zijn collega, de Spaanse Pedro, beaamt dat. ‘Als 18-jarige denk je alleen aan zuipen’, lacht hij. ‘Niet aan je rechten. Maar dat verandert wanneer je intussen 35 bent en twee kinderen hebt.’
Geen vrijaf om te trouwen
Bovendien is het economische klimaat veranderd. ‘Tijdens de economische crisis gingen luchtvaartmaatschappijen failliet. Waar kon je naartoe? Maar nu het weer beter gaat, zou ik binnen de twee weken elders kunnen werken’, zegt Pedro. Dat hij dat niet doet, is uit principe. ‘Ik wil Ryanair veranderen. Beter maken. En nu kan ik vechten.’ Steve nuanceert enigszins. Hij verdient tussen 2.000 en 2.500 euro nettoomdat hij nog een ouder Ryanair-contractmet betere voorwaarden heeft. ‘Als ik elders zou moeten beginnen, dan zal ik met seizoenscontracten moeten werken of minder verdienen.’
Bovendien heeft het Europees Hof van Justitie de vakbonden een duw gegeven. Vorig jaar oordeelde het dat Ryanair-werknemers met arbeidsgeschillen bij een rechtbank in hun thuisland moeten terecht kunnen. Niet in Ierland. ‘Sindsdien krijgen we er veel leden bij’, zegt Iglesias. Zo voelen de bonden zich almaar meer gesterkt om het gevecht aan te gaan.
‘Met deze staking willen we de spotlights op Ryanair richten’, zegt de Portugese vakbondsvrouw Lussiana Passo, die de overheden oproept om hun verantwoordelijkheid te nemen. ‘Wij willen dat de wet wordt nageleefd.’ Zo worden verhalen verteld over werknemers die geen vrijaf kregen om naar de begrafenis van een familielid te gaan. Of om te trouwen. ‘Bedenk gelijk welke wantoestand en besef dat het bij Ryanair nog veel erger is’, zegt Duthiers.
Ryanair kon op het moment van schrijven niet worden bereikt voor commentaar.
En de passagier dan?
De vakbonden vragen begrip voor hun actie. Er komt een open brief aan de reizigers waarin ze uitleggen waarom ze moeten staken. ‘Wij vragen respect’, klinkt het. ‘Dit is ook geen wilde staking’, zegt Paul Buekenhout (ACV). ‘De actie wordt op voorhand aangekondigd.’ En de gedupeerde reizigers dan? ‘Dat moet topman Michael O’Leary maar oplossen’, klinkt het.
Mogelijk blijft het niet bij deze staking. De Nederlandse en Duitse vakbonden beraden zich over acties in de maand augustus. ‘Het zou me niet verbazen mocht het eind augustus of in september tot een volledige Europese staking komen’, voegt Buekenhout eraan toe. De reiziger is gewaarschuwd. (kle)
