Gezocht: integriteit en geloofwaardigheid

Wetenschappers genieten het vertrouwen van een ruime meerderheid van de bevolking. Om dat vertrouwen te bewaren, hebben de Vlaamse universiteiten en onderzoeksinstellingen wetenschappelijke integriteit boven aan de agenda gezet. Het onnauwkeurige cv van de nieuwe secretaris-generaal van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO), Jurgen Tack, en de manier waarmee de overheden daarmee omspringen, voelen dan ook onverkwikkelijk aan.

Als Vlaams vlaggenschip van het wetenschappelijk onderzoek hecht het FWO terecht groot belang aan wetenschappelijke integriteit. Op de eigen site zegt het een grote verantwoordelijkheid te hebben ‘bij het voorkomen en waar nodig bestrijden van inbreuken op de wetenschappelijke deontologie’.

We vinden het de evidentie zelve dat het FWO een voortrekkersrol speelt in de strijd tegen frauduleuze en twijfelachtige praktijken in de wetenschap. Maar die strijd kan alleen op een geloofwaardige manier worden gevoerd als de organisatie en haar leiding zelf boven alle verdenking staan.

Daar wringt het schoentje. Terwijl de vorige secretaris-generaal Elisabeth Monard de verpersoonlijking van onkreukbaarheid was, is de nieuwe secretaris-generaal al van bij de start zijn geloofwaardigheid kwijt. Onlangs raakte bekend dat de ‘prestigieuze’ Estima-award, die Jurgen Tack volgens zijn cv in 2012 heeft ontvangen, niet bestaat (DS 5 december) . Het is onduidelijk hoelang hij al weet had van het fictieve karakter van de prijs. Volgens de huidige voorzitter van het FWO, VUB-rector Paul De Knop, stond de prijs wel nog op het cv dat Tack indiende bij de start van de aanwervingsprocedure, maar kwam die tijdens de selectie nooit ter sprake.

Vorige week liet het Bureau van het FWO (de rectoren van de Vlaamse universiteiten plus twee regeringsafgevaardigden) weten dat eigen onderzoek had uitgewezen dat Tack in 2012 het slachtoffer is geworden van een malafide organisatie. Het oordeelt dat hij te goeder trouw heeft gehandeld en dat zijn professionele integriteit geenszins in het gedrang komt. Ten slotte benadrukken de rectoren dat het FWO bijzonder belang hecht aan onderzoeksintegriteit als fundament van wetenschappelijk onderzoek.

IJdele wetenschappers

Wij vinden die dubbele boodschap vreemd en hoogst ongelukkig. Nu betwijfelen wij niet dat er malafide organisaties bestaan die munt trachten te slaan uit (de ijdelheid van) wetenschappers door hen ‘prestigieuze’ wetenschappelijke prijzen aan te bieden. Maar als de nieuwe secretaris-generaal inderdaad misleid zou zijn, dringt de ongemakkeli jke vraag zich op of hij wel geschikt is om aan het hoofd te staan van zo’n belangrijke wetenschappelijke organisatie. Uiteindelijk verdeelt het FWO jaarlijks meer dan 200 miljoen euro aan onderzoeksgeld. Houdt een bestuursfunctie bij een dergelijke organisatie niet in dat je een scherp politiek doorzicht moet hebben en schijn van realiteit moet kunnen onderscheiden? Dat men zich terdege moet informeren vooraleer te handelen? Als Tack geen integriteitsprobleem zou hebben, dan heeft hij nog altijd een competentieprobleem.

Het signaal dat het Bureau van het FWO geeft, is zeer teleurstellend. Als te koop lopen met een onbestaande prijs door de beugel kan, met welk gezag zal het FWO dan optreden tegen onterecht auteurschap van artikels, selectief gerapporteerde onderzoeksresultaten of verzonnen gegevens? Het FWO en andere instellingen mogen dan wel allerlei procedures in het leven roepen om wetenschappelijke integriteit te bevorderen, maar net voor deontologie hebben we nood aan leading by example.

Een organisatie als het FWO staat of valt met haar geloofwaardigheid en integriteit. Het FWO moet geleid worden door iemand die het onbaatzuchtig stimuleren en ondersteunen van de wetenschappen in Vlaanderen belangrijker acht dan de eigen carrière. Het FWO hanteert terecht de hoogste ethische standaarden bij zijn beoordeling van Vlaamse onderzoekers en daarin is het meedogenloos. Bij een onderzoeksaanvraag leidt het kleinste foutje – ook in het cv – tot een onontvankelijkheidverklaring. Wij verwachten diezelfde geloofwaardigheid, integriteit en nauwkeurigheid van de leiding van het FWO. Op die vlakken blijft de nieuwe secretaris-generaal duidelijk en pijnlijk in gebreke.

Ondertekenaars:

Manuel Aalbers (KU Leuven)

Emiliano Acosta (UGent/VUB)

Conny Aerts (KU Leuven)

Jan Aerts (KU Leuven)

Koen Aerts (UGent)

Tessa Avermaete (KU Leuven)

Tine Baelmans (KU Leuven)

Jan Baetens (KU Leuven)

Stijn Baken (KU Leuven)

Berber Bevernage (UGent)

Benjamin Biebuyck (UGent)

Patricia Bijttebier (UGent)

Jaak Billiet (KU Leuven)

Hendrik Blockeel (KU Leuven)

Filip Boen (KU Leuven)

Marc Boone (UGent)

Gustaaf Borghs (KU Leuven)

Jean Bourgeois (UGent)

Gunnar Brinkmann (UGent)

Marc Brysbaert (UGent)

Filip Buekens (KU Leuven)

Gert Buelens (UGent)

Enrico Carlon (KU Leuven)

Geert Carmeliet (KU Leuven)

Ann Cassiman (KU Leuven)

Thomas Cocolios (KU Leuven)

Thomas Coomans de Brachene (KU Leuven)

Bert Cornillie (KU Leuven)

Stef Craps (UGent)

Stefaan Cuypers (KU Leuven)

Charlotte De Backer (UA)

Inge De Bal (UGent)

Andreas De Block (KU Leuven)

Filip De Boeck (KU Leuven)

Sarah De Boeck (VUB)

Karin de Boer (KU Leuven)

Patriock Deboosere (VUB)

Pascal Debruyne (UGent)

Leen Decin (KU Leuven)

Seppe Deckers (KU Leuven)

 

Valerie De Craene (KU Leuven)

Ortwin de Graef (KU Leuven)

Tom De Medts (UGent)

Gita Deneckere (UGent)

Yvonne Denier (KU Leuven)

Broos Delanote (KU Leuven)

Rogier De Langhe (UGent)

Bruno De Meulder (KU Leuven)

Kristoffel Demoen (UGent)

Marysa Demoor (UGent)

Frederik Denef (Columbia University/KU Leuven)

Fien Depaepe (KU Leuven)

Mark Depauw (KU Leuven)

Jeroen Deploige (UGent)

Clemens de Olde (UA)

Ben Derudder (UGent)

Helder De Schutter (KU Leuven)

Bart De Strooper (KU Leuven)

Johan De Tavernier (KU Leuven)

Els De Vos (UA)

Koen Devriendt (KU Leuven)

Bruno De Wever (UGent)

Alexander Dhoest (UA)

Ellie D’Hondt (IMEC)

Theo D’Hondt (VUB)

Rudi D’hooge (KU Leuven)

Kris Dierickx (KU Leuven)

Veerle Draulans (KU Leuven)

Jan Dumoulin (UGent)

Philip Dutré (KU Leuven)

Martin Euwema (KU Leuven)

Nadia Fadil (KU Leuven)

Veerle Fraeters (UA)

Anton Froeyman (UGent)

Annemie Geeraerd (KU Leuven)

Joris Geldhof (KU Leuven)

Etienne Goovaerts (UA)

Willy Goovaerts (UGent)

Gerard Govers (KU Leuven)

Ken Haenen (UHasselt)

Karin Hannes (KU Leuven)

Kristien Hens (UA)

Jens Hermans (KU Leuven)

Jan Heylen (KU Leuven)

Ann Heylighen (KU Leuven)

Hilde Heynen (KU Leuven)

Tim Heysse (KULeuven)

Liesbet Heyvaert (KU Leuven)

Matin Hiele (KU Leuven)

Mark Huyse (KU Leuven)

Stefan Jansen (KU Leuven)

Rianne Janssen (KU Leuven)

Gerda Janssens (KU Leuven)

Dimokritos Kavadias (VUB)

Chris Kesteloot (KU Leuven)

Martin Kohlrausch (KU Leuven)

Eva Kyndt (KU Leuven)

Rudi Laermans (KU Leuven)

Geert Lernout (UA)

Peter Lievens (KU Leuven)

Patrick Loobuyck (UA)

Maarten Loopmans (KU Leuven)

Christian Maes (KU Leuven)

Albert Martens (KU Leuven)

Jan Masschelein (KU Leuven)

Gert Matthijs (KU Leuven)

Joke Meheus (UGent)

Roel Merckx (KU Leuven)

Batja Mesquita (KU Leuven)

Reine Meylaerts (KU Leuven)

Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven)

Benoit Nemery de Bellevaux (KU Leuven)

Gerda Neyens (KU Leuven)

Herman Nys (KU Leuven)

Patrick Onghena (KU Leuven)

Stijn Oosterlynck (UA)

Christopher Parker (UGent)

Bart Pattyn (KU Leuven)

Steve Paulussen (UA)

Karen Phalet (KU Leuven)

Bart Philipsen (KU Leuven)

Jeroen Poblome (KU Leuven)

Karolien Poels (UA)

Jean Poesen (KU Leuven)

Filip Raes (KU Leuven)

Stefan Ramaekers (KU Leuven)

Bart Raymaekers (KU Leuven)

Magaly Rodriguez Garcia (KU Leuven)

Herbert Roeyers (UGent)

Dirk Roose (KU Leuven)

Stefan Rummens (KU Leuven)

Noel Salazar (KU Leuven)

Stefan Schorn (KU Leuven)

Bert Schreurs (KU Leuven)

Lara Schrijver (UA)

Tom Schrijvers (KU Leuven)

Manuel Sintubin (KU Leuven)

Remco Sleiderink (KU Leuven)

Arne Smeets (KU Leuven)

Tim Smits (KU Leuven)

Erik Smolders (KU Leuven)

Robert Speijer (KU Leuven)

Jantine Spilt (KU Leuven)

Sigrid Sterckx (UGent)

Gerrit Storms (KU Leuven)

Kristiaan Temst (KU Leuven)

Jo Tollebeek (KU Leuven)

Heleen Touquet (KU Leuven)

Margriet Van Bael (KU Leuven)

Koen Van Balen (KU Leuven)

Marc Van Barel (KU Leuven)

Jan Van Bavel (KU Leuven)

Anne-Laure Van Bruaene (UGent)

Geert Van Calster (KU Leuven)

Sylvie Van Dam (UA)

Omer Van den Bergh (KU Leuven)

Wim Van den Broeck (VUB)

Hilde Van den Bulck (UA)

Bart Vandenbussche (KU Leuven)

Wim Van Den Noortgate (KU Leuven)

Guido Vanden Wyngaerd (KU Leuven)

Sabine Van Doorslaer (UA)

Piet Van Duppen (KU Leuven)

Maarten Van Dyck (UGent)

Hilde Van Esch (KU Leuven)

Christel Van Geet (KU Leuven)

Toon Van Hal (KU Leuven)

Guido Van Ham (UA)

Bas van Heur (VUB)

Cees van Leeuwen (KU Leuven)

Fred Van Leuven (KU Leuven)

Leen Van Molle (KU Leuven)

Karel Van Nieuwenhuyse (KU Leuven)

Geertrui Van Overwalle (KU Leuven)

Wolf Vanpaemel (KU Leuven)

Andre Vantomme (KU Leuven)

Marianne Van Remoortel (UGent)

Hans Van Winckel (KU Leuven)

Steven Van Wolputte (KU Leuven)

Elisabeth Van Wymeersch (UA)

Demmy Verbeke (KU Leuven)

Koen Verboven (UGent))

Christophe Verbruggen (UGent)

Cathérine Verfaillie (KU Leuven)

Tom Verguts (UGent)

Pierre Vermeersch (KU Leuven)

Peter Vermeersch (KU Leuven)

René Vermeir (UGent)

Pieter Vermeulen (KU Leuven)

Tom Verschaffel (KU Leuven)

Gert Verstraeten (KU Leuven)

Evi Vinck (UA)

Antoon Vrints (UGent)

Johan Wagemans (KU Leuven)

Erik Weber (UGent)

Andreas Weiermann (UGent)

Wim Wenseleers (UA)

Frank Willaert (UA)

Harco Willems (KU Leuven)

Rik Willems (KU Leuven)

Kaat Wils (KU Leuven)

Frank Witlox (UGent)

Albeda Ympkje (UA)

Karim Zahidi (UA)